راهکارهای افزایش عزت نفس و علل کاهش آن، از نگاه روانشناسانه

مدیر مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به اهمیت مقوله " عزت نفس " در ارتقاء کیفیت زندگی افراد، راهکارهای افزایش این خصیصه‌ و همچنین علل و آسیب های ناشی از کاهش آن در هر فرد را تشریح کرد.

دکتر حمیده صمدی، دکترای تخصصی روانشناسی در گفتگو با وبدا، در مقدمه ای به تعریف مقوله " عزت نفس " از نگاه روانشناسانه پرداخت و گفت: عزت نفس یعنی پذیرفتن و دوست‌داشتن خودمان؛ همان‌گونه که هستیم. وجود این خصیصه در هر فردی سبب می شود که او از درون احساس ارزشمندی داشته باشد و این احساس را به عوامل بیرونی وابسته نکند. در واقع هرچه فاصله متعادل بین خود آرمانی (چیزی که دوست داریم باشیم) و خود واقعی (چیزی که واقعا هستیم) بیشتر باشد، عزت نفس ما پایین‌تر خواهد بود و اگر این دو فاصله‌ای با هم نداشته باشند، منجر به ازدست‌رفتن تلاش و پویایی می‌شود.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به ‌نفس

دکتر صمدی همچنین، با اشاره به تفاوت های عزت نفس و اعتماد به نفس گفت: اعتمادبه‌نفس (self confidence) یعنی شناخت توانایی و توانمندی‌های خودمان؛ به عنوان مثال زمانی که یک فرد می‌داند رانندگی خوبی دارد، یعنی در حوزه رانندگی‌کردن اعتمادبه‌نفس دارد. اما عزت نفس (self esteem) یعنی ارزش قائل‌شدن برای خودمان و توانمندی‌هایمان همان‌گونه که هستیم. بنابراین فردی که عزت نفس دارد اگر به عنوان مثال قدش کوتاه باشد، باز هم خودش را دوست دارد و کوتاهی قدش را نقص نمی‌داند.

وی خاطرنشان کرد؛ عزت نفس منشأ درونی دارد، در حالی که اعتماد به ‌نفس منشأ بیرونی دارد و ما بر اساس دستاوردهایمان اعتمادبه‌نفس پیدا می‌کنیم.

نشانه های عزت نفس پایین

دکتر صمدی در ادامه گفت: عزت نفس پایین معمولاً به ۲ دسته‌ تقسیم می‌شود: دسته اول موقعیتی که در این حالت فرد در زمینه‌هایی خاص مثل وزن، کار و روابط فردی عزت نفس ندارد و دسته دوم خصیصه‌ای که در این حالت فرد تقریبا در هیچ موقعیتی عزت نفس ندارد. بر همین اساس فردی که عزت نفس پایینی دارد احساس مثبتی به خودش ندارد و این عزت نفس پایین وقتی شدت بگیرد، باعث احساس تنفر به خود می‌شود.

وی اضافه کرد: عزت نفس پایین زیربنای کمال‌گرایی بیمارگونه است که حاصل آن چیزی جز؛ فشار روانی زیاد، فرسودگی، اهمال‌کاری و تعیین هدف‌های غیرمنطقی و دست‌نیافتنی نیست.

راهکارهای افزایش عزت نفس

دکترای تخصصی روانشناسی در رابطه با راهکارهای افزایش عزت نفس نیز بیان داشت: نباید ترس‌ها و ضعف‌های خود را انکار کنید و بپذیرید که وجود دارند تا بتوانید بر آنها غلبه کنید. همچنین با کسانی معاشرت کنید که روی شما تأثیر مثبت دارند ودستاوردهایتان را نادیده نگیرید، زبان جدید یاد بگیرید (آموختن زبان تأثیر مثبت مستقیم بر تقویت عزت نفس دارد) و به لباس و ظاهر خود اهمیت بدهید، محکم بایستید، نگاه کنید و صحبت کنید، جرأت بیرون‌آمدن از حریم امن خود را داشته باشید، موفقیت‌هایتان را فهرست کنید، خود واقعی‌تان باشید و به آن افتخار کنید و نکته مهم دیگر اینکه دست از مقایسه‌کردن خودتان با دیگران بردارید.