حدود 65 تا 85 درصد مراقبت هايي كه به سلامتي منجر مي شود، محصول خود مراقبتي است

متخصص طب فيزيكي و توانبخشي و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكي مشهد گفت: حدود 65 تا 85 درصد مراقبت هايي كه به سلامتي منجر مي شود، محصول خود مراقبتي است و نقش پزشکان در آگاهی بخشی و در تقویت اقدامات خودمراقبتی در بیماران، بسیار کمک کننده است.

دکتر محمد امین وفائی درگفتگو با وب دا، با بیان اینکه بخش عمده اي از اقدامات خود مراقبتي مربوط به بيماري هاي جزئی است که در مدت زمان كوتاهي، بدون درمان خاصی يا با درمان هاي ساده خانگي بهبود مي يابد، افزود: تعريف خود مراقبتي داراي چند ويژگي رفتاري از جمله؛ داوطلبانه بودن يك فعاليت آموخته شده و علم داشتن به آن، مسئوليت همگاني براي حفظ سلامت فرد، خانواده و نزديكان و نيز مراقبت از نوزادان، كودكان، نوجوانان و سالمندان است. به طور كلي خود مراقبتي عملي است كه هر فردي از دانش، مهارت و توان خود به عنوان يك منبع استفاده مي كند تا بتواند به صورت مستقل از سلامت خود مراقبت كند.

وی ادامه داد: طبق آمارهاي منتشره در انگلستان، حدود دو سوم افراد مراجعه کننده به پزشکان كه برای درمان آنها دارو تجویز شده است، بدون تجویز دارو قابل درمان بوده اند، افزود: این آمار به آن معنا است که ما با استفاده از توصيه هاي خود مراقبتي مي توانيم مردم را توانمند كنيم تا بتوانند بيماري جزئی خود را به شيوه اي مناسب درمان كنند و از رفت وآمد، دريافت داروهاي غيرضروري و همچنین پرداخت هزینه های اضافی اجتناب كنند.

دکتر وفائی همچنین یادآور شد؛ خودمراقبتي گام اول سلامتي است و از آنجا که حدود 20 درصد مراجعه کنندگان به پزشك، مربوط به بيماري هاي جزئی هستند، لذا اگر فرد دانش لازم نسبت به این بيماري ها و خود مراقبتي ها را داشته باشد، منجر به از دست دادن زمان و هزينه نخواهد شد و مي تواند با آرامش نسبي اين بيماري را در بستر خانواده درمان كند.

وی نقش پزشکان را در امر خود مراقبتی بسیار مؤثر عنوان و تاکید کرد: پزشكان مي توانند هنگام مراجعه بيماران، اطلاعات كيفي مكتوبي را به آنها ارائه كنند تا از ويزيت هاي مجدد پيشگيري شود.

متخصص طب فيزيكي و توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي مشهد همچنین، با اشاره به نقش اساسی مادران در بحث خود مراقبتی گفت: معمولا مادران نقش مراقبتي مهمتری را در بين اعضاي خانواده به عهده دارند.

وی با اشاره به نمونه ای از اقدامات خودمراقبتی در بانوان باردار و سالمندان گفت: درد و گرفتگي ساق پا در مادران باردار ( طی دو دوره آخر بارداری) و در افراد سالمند، یکی از علل شایع مراجعه بیماران به کلینیک های درمانی است كه چنانچه بيمار با علائمي همچون درد و گرفتگي پا به همراه تورم يك طرفه در ساق پا، رنگ پريدگي، سردي اندام يك يا دو طرفه یا خواب رفتگی و بی حسی مواجه شود، بايد براي درمان به پزشك مراجعه كند، اما در صورتي كه اين علائم وجود نداشت، مي تواند براي رفع گرفتگي عضلات پا با ورزش، با استفاده از دارو های بدون نسخه مثل استامينوفن، ناپروكسن و بروفن، استراحت نسبی، ماساژ ملايم به همراه استفاده از گرماي موضعي با حوله و كيسه هاي آب گرم و ماساژ آن عضو به مدت 10 تا 15 دقیقه، 2 الی 3 مرتبه در طول روز در منزل اقدام به درمان کند.

وی اضافه کرد: داروهاي شل كننده عضلات مثل متوكاربامول و امثال آن در رفع اين مشكل خيلي اثر بخش نخواهند بود و براي مادران باردار نيز مصرف آن توصيه نمي شود و چنانچه فرد بتواند كشش غیرفعال عضلات پشت ساق پا را انجام دهد، به صورتي كه به حالت نشسته پا را به سمت جلو دراز كرده و پارچه اي را پشت كف پا انداخته و به سمت خود بكشد و به مدت 15 تا 20 ثانيه اين حركت را نگه دارد و 3 نوبت پشت سر هم براي هركدام از پاها و 5-4 مرتبه در طول روز، يعني هر 5-4 ساعت در طول روز اين حركت را انجام دهد، این گرفتگی میتواند به طور مؤثری درمان شود. همچنین بهتر است رژيم غذايي حاوي پتاسيم و كلسیم از جمله ، لبنيات و موز در سبد غذايي اين گروه از بيماران قرار گيرد.

دکتر وفائی در پایان خاطرنشان کرد: حدود يك پنجم از مراجعات پزشكي با توصيه ها و آموزش هاي خود مراقبتي در بيماري هاي جزيي، قابل درمان بوده و مي تواند بار بزرگي را از دوش جامعه پزشكان بر دارد.