مصرف دخانیات که یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان زاست
- بازدید: 17
مدیر گروه رادیوانکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه مصرف دخانیات که یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان زاست اظهار کرد: بیش از ۱۱ یا ۱۲ نوع سرطان امروزه مشخصا با مصرف دخانیات مرتبط است؛ از جمله سرطان‌های دستگاه گوارش، سرطان‌های کلیه و مثانه، خون و سرطان‌های حفره دهان، سرطان‌های روده بزرگ معده و لوزالمعده در مورد همه این‌ها اثبات شده که با مصرف دخانیات احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.
دکتر سید امیر آل داوود در گفتگو با وب دا ، در بخش آغازین این گفتگو با بیان اینکه بحث سرطان منحصر به یک بیماری نبوده و مجموعه وسیعی از بیماری‌ها را شامل میشود افزود: بیماری سرطان، پتانسیل و امکان بروز در همه اعضای بدن را دارد و ماهیت آن بدین صورت است که در پی تغییرات و اختلالاتی که در ژن‌های مسئول کنترل تقسیم سلولی رخ می دهد، در یک رده سلولی، دودمان سلولی به تکثیر بی‌رویه مشغول می‌شوند؛ به نحوی که قابل مهار و کنترل نیستند و در نهایت منجر به تشکیل توده‌ای سرطانی می شود که می‌تواند همه اعضای بدن را در بر بگیرد.
وی افزود: متاسفانه ما طی چند دهه اخیر روند رو به افزایش سرطان‌ها را در کل جهان و از جمله در کشور خودمان شاهد هستیم؛ به نحوی که پیش‌بینی میشود در دو دهه آینده، کشور ما یکی از بیشترین تعداد مبتلایان به سرطان را دارا باشد و این یک هشدار جدی و نگران کننده است که باید در خصوص آن اطلاع رسانی و آگاهی بخشی عمومی در سطح گسترده و مستمر انجام شود. اما نکته مهمتر در این خصوص، تغییر باورهای عمومی است که سرطان را غیر قابل درمان و علاج قطعی می داند، چون ما امروزه، بیماری سرطان را یک بیماری لاعلاج و مساوی با مرگ نمی‌دانیم.
استاد گروه رادیوانکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: درصد بالایی از بیماری های سرطانی، اکتسابی و غیر ارثی بوده و طی چند دهه در طول عمر ممکن است فرد را مبتلا به سرطان کند و تنها حدود ۵ درصد از سرطان‌ها ارثی است و عاملیت آن به مسائل ژنتیکی بر می گردد. لذا در صورتی که افراد عوامل خطر و ریسک فاکتورهای بیماری سرطان را بشناسند و از آن پرهیز کنند، این موضوع کمک شایانی در پیشگیری از انواع سرطان ها خواهد کرد؛ هر چند که سرطان از آن دسته بیماری‌هایی است که ما یک علت خاص و واحد را نمی‌توانیم برای آن عنوان کنیم و در واقع مولتی فاکتوریال یا چند عاملی است، اما با این وجود سبک زندگیمان را می توانیم طوری تعریف کنیم که مواجهه کمتری با این دسته از بیماری ها داشته باشیم. مثلا از مصرف دخانیات که یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان زا است و می تواند شامل سیگار و قلیان و... باشد، بپرهیزیم (طبیعی است که این اجتناب می تواند بروز بیماری‌های مختلف ریوی، عصبی و سکته‌های مختلف قلبی و مغزی را هم کاهش دهد) بنابراین اصلاح سبک زندگی و یک روش زندگی سالم و بهداشتی علاوه بر سرطان روی جنبه‌های دیگر سلامتی هم اثرگذار خواهد بود. بیش از ۱۱ یا ۱۲ نوع سرطان امروزه مشخصا با مصرف دخانیات مرتبط است؛ از جمله سرطان‌های دستگاه گوارش، سرطان‌های کلیه و مثانه، خون و سرطان‌های حفره دهان، سرطان‌های روده بزرگ معده و لوزالمعده در مورد همه این‌ها اثبات شده که با مصرف دخانیات احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.
وی با تاکید دوباره بر بحث سبک زندگی و اصلاح آن در راستای کاهش درصد ابتلا به بیماری مختلف سرطان گفت: وقتی می‌گوییم سبک زندگی یعنی اینکه چه بخوریم؟ فعالیت فیزیکی مان چطور باشد؟ وزنمان را چگونه مدیریت کنیم و متعادل نگه داریم؟ مصرف انرژی روزانه ما چطور باشد؟ همه این‌ها می‌تواند بر بروز سرطان‌های مختلف اثرگذار باشد، همچنین استفاده از آب و غذای سالم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌ها را کاهش بدهد و بالعکس استفاده از فست فودها، نگهدارنده ها و مواد شیمیایی این احتمال ابتلا را افزایش می دهد. حتی در مورد سبک پخت غذا مثلاً کربوهیدرات‌ها وقتی حرارت زیادی می‌بینند؛ مثل نانی که مثلاً سوخته شده یا ته دیگ سوخته یا سیب زمینی سرخ کرده‌ای که خیلی برشته شده، همه این‌ها می‌تواند یک سری مواد شیمیایی سرطان‌زا ایجاد کند، همچنین مصرف مواد غذایی به شکل نمک سود کردن که در طولانی مدت مصرف شود و یا مصرف ترشیجاتی که در درازمدت می‌ماند و ممکن است در آنها مواد نیترات و نیتریت‌ها ایجاد شود، همه این ها می‌تواند زمینه بیماری سرطان را مهیا کند. همچنین هوایی که استفاده می‌کنیم و متاسفانه امروزه هم که با معضلات جدی در خصوص آلودگی هوا روبرو هستیم، در مورد آب آشامیدنی و مواد گیاهی که با منابع آبی پرورش پیدا می‌کند هم این نگرانی وجود دارد که اگر آب آلوده باشد می‌تواند موجب بیماری های سرطانی شود. در شرایط کنونی، در خیلی از نقاط کشور و بویژه شهرهای صنعتی این مشکل را داریم که آب با فاضلاب تماس پیدا کرده و همین موضوع می‌تواند زمینه ساز سرطان باشد. زندگی بدون تحرک و افزایش مصرف انرژی، هم می تواند از عوامل بروز سرطان‌ها باشد، بنابراین اگر ما این عوامل را بشناسیم و از آنها پرهیز کنیم در واقع میزان و خطر ابتلا به خیلی از سرطان‌ها را کاهش می دهیم.
دکتر آل داوود در ادامه با اشاره به اهمیت موضوع زمان در درمان بیماری های مختلف سرطانی گفت: وقتی فردی مبتلا به سرطان میشود بیشترین شانس علاج قطعی او به این بستگی دارد که در مراحل اولیه، بیماری اش شناسایی شود و برای درمان مراجعه کند، بیمار سرطانی را تصور کنید که در مرحله یک، یعنی مرحله آغاز بیماری، برای درمان مراجعه می‌کند، این بیمار بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد شانس دارد که کاملاً بهبود پیدا کند.
وی با اشاره به بیماری های شایع سرطان در ایران افزود: در آمار کلی ایران شایع‌ترین نوع سرطان، سرطان سینه و پس از آن سرطان معده است. معمولاً در مورد سرطان سینه اگر خانمی در مرحله اول بیماری که فقط یک توده کوچکی در پستان است و به جای دیگر سرایت نکرده مراجعه کند، بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد، این بیمار با درمان‌هایی که در خیلی از مراکز و از جمله کشور و شهر ما وجود دارد درمان خواهد شد. اما اگر در این مرحله مراجعه نکرد و کم کم بیماری به غدد لنفاوی گسترش پیدا کرد و یا اینکه مثلاً به ارگان دوردستی مثل کبد یا ریه رسید در آن زمان این شانس خیلی کمتر خواهد شد و احتمال بهبودی به کمتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد می رسد. بنابراین مهم‌ترین پیشرفت در مقوله‌ی سرطان این است که بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کنیم و در وهله اول هم، وظیفه خود افراد است که نسبت به علائم سرطان و آگاه و پیگیر باشند.
عضو هیات علمی گروه انکولوژی و رادیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص درمان های رایج در بحث بیماری های سرطان هم گفت: به شکل کلاسیک ما سال‌هاست که سه روش را برای درمان سرطان‌ها استفاده می‌کنیم و در خیلی از موارد یک بیمار ممکن است برای درمانش ترکیبی از یک یا هر سه روش را نیاز داشته باشد. روش اول درمان جراحی است که اساتید گروه جراحی انجام می‌دهند، روش دوم استفاده از دستگاه های مختلف است که خوشبختانه هر ساله دستگاه‌های جدیدی هم برای درمان می‌آید و روش سوم درمان‌های دارویی است که در واقع درمان‌های سیستمیک نامیده میشود. امروزه درمان‌های جدیدی هم مثل ژن تراپی و ایمونوتراپی راه اندازی شده و به کمک آمده که نتایج درمان را بالا برده است. جای بسی خوشحالی است که هر روز و هر هفته خبر جدیدی از یک داروی جدید یا روش درمانی جدید برای سرطان می شنویم که می‌تواند نتایج درمان را بهتر کند. اگر ما نگاهی به گذشته همین دانشگاه داشته باشیم ( مثلاً ۲۰ سال قبل ) و ببینیم در آن زمان با چه امکاناتی درمان می‌کردیم و امروز با چه امکاناتی؟ به این حقیقت می رسیم که اکنون خیلی شرایط بهتری داریم؛ هم در بحث امکانات و هم متخصصین. در واقع این بسترها، سبب شده که هم نتایج درمان مان برای بیماران بهتر بشود و هم عوارض درمان‌ها کمتر شود. بنابراین در رشته آنکولوژی و سرطان شناسی هر روز ما با کار جدیدی از پیشرفت‌ها هم در دانش پایه و هم درمان‌هایی که در دسترس است مواجه هستیم. منتها مشکلی که وجود دارد؛ مخصوصاً در بحث دستگاه‌های با تکنولوژی بالا موضوع هزینه‌های بالای آنهاست. همینطور در بحث داروهای جدید که مخصوصاً در چند سال ابتدایی تولید که منحصر به یک شرکت خاص است، خیلی هزینه‌های گزافی دارد. ولی به هر تقدیر این پیشرفت ها شرایط و زمینه های درمان های موثر تر را فراهم کرده که این موضوع مایه خوشحالی و امیدواری ماست.
