جمعیت سالمند ایران در دهه های اخیر روبه افزایش است
- بازدید: 117
مطالعات نشان می‌دهد که تعداد جمعیت سالمند ایران در طی دهه‌های اخیر در حال افزایش بوده است و جمعیت ایران نیز همانند جمعیت جهان رو به سوی سالمندی می‌رود. لیکن در ایران شدت آن بیش تر از سطح جهانی است. بطوری که در کل جهان بین سال‌های ۱۹۵۰ و ۲۰۲۰ جمعیت سالمند بیش از ۵ برابر شد، و در ایران بیش از ۶ برابر گردیده است .
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه آگاهی از رشد جمعیت همراه با سایر متغیر‌‌های اقتصادی – اجتماعی، پایه و اساس هرگونه برنامه‌ریزی برای توسعه‌ی ملی است، اظهار کرد: پیش‌بینی نیازمندی‌‌‌های اولیه‌ی هر جامعه مبتنی بر آمار‌‌های مربوط به رشد جمعیت است و از مهم‌ترین متغیرها که در برنامه‌ریزی به‌عنوان مبنای محاسبات در نظر گرفته می‌شود، جمعیت، دگرگونی آن در گذشته، حال و پیش‌بینی تحولات آن در آینده است.
دکتر مهدی قلیان با بیان اینکه عامل افزایش جمعیت سالمند ، کاهش میزان باروری و تداوم طولانی آن می باشد که باعث می‌شود سهم جمعیت سنین کم سن و سال و جوان کاهش یابد و از طرفی بدلیل افزایش امید به زندگی، جمعیت سالمند افزایش پیدا کند، ادامه داد:
از آنجا که جمعیت و رشد آن پدیده‌ای اجتماعی است، مانند سایر موضوعات اجتماعی تحت تأثیر عوامل پیچیده و متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی قرار می‌گیرد.
دکتر قلیان با اشاره به اینکه یکی از عوامل موثر بر کاهش باروری، الگوهای رفتاری ازدواج و زناشویی در جامعه می باشد، بیان کرد: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران در سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد هنوز ۱۲ درصد جمعیت ۲۵ ساله و بیشتر ایران هرگز ازدواج نکرده‌اند. این نسبت برای مردان حدود ۱۴ درصد و برای زنان حدود ۱۰ درصد بوده است. در حالی که در دو دهه قبل یعنی در سال ۱۳۷۵ این نسبت برای هر دو جنس ۶٫۳ (شش و سه دهم) درصد، برای زنان (پنج)۵ ، و برای مردان ۷٫۵ (هفت و نیم)درصد بوده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد در دوره‌ی زمانی ۲۰ ساله از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ میزان تجرد قطعی برای هر دو جنس با افزایش همراه بوده است.
وی بیان کرد: افزایش سن ازدواج در زنان موجب محدود شدن طول دورران باروری آنان شده و به این ترتیب بر کاهش باروری تأثیر می‌گذارد. بر اساس نتایج سرشماری‌ها میانگین سن در اولین ازدواج زنان از ۱۸٫۴ (هجده و چهار دهم)سال در سال ۱۳۴۵ به ۲۳٫۴ (بیست و سه و چهار دهم) سال در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته و در سال ۱۳۹۵ اندکی کاهش یافته است. برای مردان این شاخص در سال ۱۳۴۵ از ۲۶٫۵ (بیست و شش و نیم) به ۲۷٫۴ (بیست و هفت و چهار دهم) سال در سال ۱۳۹۵ رسید.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه از دیگر عوامل موثر بر کاهش باروری، افزایش میزان تحصیلات بویژه در زنان می باشد؛ زنان بی‌سواد و کم‌سواد معمولاً زودتر وارد دوران بارداری شده و دیرتر از این دوره خارج می‌شوند، اظهار کرد: در مقابل هرچه زنان از تحصیلات بالاتری برخوردارند علاوه بر این که بدلیل تحصیل و اشتغال دیرتر ازدواج می کنند، دیرتر نیز فرزند می‌آورند.
وی ادامه داد: از طرفی در سال های اخیر میانگین اندازه ایده‌آل خانواده در کشور نسبت به قبل کاهش یافته است و خانواده ها تمایل به تک فرزندی و یا کم فرزندی پیدا کرده اند؛ از آنجا که کاهش باروری و افزایش سالمندی جمعیت موجب مشکلات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی امنیتی و اجتماعی فراوانی برای کشور می شود مقام معظم رهبری در 30 اردیبهشت 1393 سیاست های کلی جمعیت را ابلاغ نمودند.
وی با بیان اینکه در سیاست‌های کلی جمعیّت، اهمیت مقوله جمعیّت در اقتدار ملی و توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیّت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز می‌باشد، ابراز کرد: لذا با در نظر داشتن نقش ایجابی عامل جمعیّت و مؤلفه‌های پنجره جمعیّتی و مدیریت سرمایه انسانی برای پیشرفت کشور لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور انجام گیرد.
دکتر قلیان افزود: در حال حاضر جمعیّت ایران جمعیّتی جوان است و حدود دو سوم این جمعیّت در سن فعالیت و کار به سر می‌برند، در صورتی که از این «پنجره جمعیّتی» بهره گرفته شود و متناسب با آن شرایط اشتغال و بهره‌وری ایجاد شود، از محل تولید و بهره‌وری به رشد اقتصادی کمک خواهد شد. در واقع این وضعیت از ساختار سنی جمعیّت، از طریق ساز و کارهایی همچون عرضه نیروی کار با کیفیت، افزایش پس‌انداز و مدیریت سرمایه انسانی، منجر به بروز فرصت‌های رشد تولید سرانه می‌شود.
وی گفت: رونق اقتصادی کشور و افزایش سطح رفاه اجتماعی، موجب افزایش ازدواج در جوانان شده و از طرفی خانواده هایی که با وجود تمایل به داشتن فرزند، بدلیل مسائل و مشکلات اقتصادی در این مورد اقدام نکرده اند تصمیم به فرزنداوری خواهند گرفت. فرهنگ سازی و ترویج فرهنگ دوستدار خانواده و فرزندآوری در جامعه عامل موثر دیگری است که با اثر گذاری بر نگرش جوانان و خانواده ها نسبت به ازدواج و فرزندآوری ، موجب افزایش باروری کلی کشور می شود.
