رژیم غذایی نا مناسب و فعالیت بدنی ناکافی تاثیر زیادی در ابتلا به بیماری پوکی استخوان دارد

فلوشیپ جراحی مچ پا و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز کرد: سابقه خانوادگی، رژیم غذایی نامناسب و عدم انجام فعالیت بدنی کافی ناثیر زیادی در ابتلا به بیماری استئوپروز یا پوکی استخوان دارد.

دکتر علیرضا موسویان ، در گفتگو با وب دا با اشاره به اینکه کاهش تراکم استخوان و از دست رفتن بافت استخوان، که منجر به ضعیف و شکننده شدن استخوان می‌شوند، مشخصات بارز بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز است، خاطر نشان کرد: اگر مبتلا به پوکی استخوان هستید، خطر شکستگی استخوان‌ها، بخصوص در نواحی لگن، ستون فقرات و مچ دست، بیش از دیگران شما را تهدید می‌کند؛ اغلب پوکی استخوان به عنوان عارضه‌ای شناخته می‌شود که توانایی ساخت استخوان‌های جدید در زنان سالخورده را تضعیف می‌کند. البته عوامل پوکی استخوان بسیار زودتر از چنین سنینی آغاز می‌شوند؛ از آنجا که تراکم استخوان تقریباً در 25 سالگی به اوج خود می‌رسد، باید تا پیش از این سن به استخوان‌ها استحکام بخشید، تا در دوره‌های بعدی زندگی نیز همچنان قوی و محکم باقی بمانند. مصرف کافی کلسیم، یکی از عوامل اصلی دستیابی به استخوان‌هایی محکم است.

وی با اشاره به اینکه به طور معمول پوکی استخوان در مراحل اولیه هیچ‌گونه نشانه‌ای ندارد؛ اما بعدها باعث درد مبهمی در استخوان‌ها یا عضلات ، به خصوص در گردن و قسمت پایینی پشت می شود، خاطر نشان کرد: در مراحل بعدی بیماری، بروز درد های شدید و ناگهانی از علائم پوکی استخوان است که معمولاً به نواحی دیگر گسترش نمی‌یابد؛ اما با انجام فعالیت‌هایی که بر روی ناحیه دردناک فشار وزنی وارد می‌کنند بدتر می‌شود و ممکن است با حساسیت به لمس همراه شود، ولی به طور کلی معمولاً وجود درد بیش از سه ماه طول می‌کشد.

دکتر موسویان با بیان اینکه مبتلایان به پوکی استخوان حتی ممکن است افتادن یا هرگونه ضربه دیگری که باعث شکستن استخوانی از آن‌ها مثل استخوان‌ ستون فقرات یا مچ پایشان می‌شود را به خاطر هم نیاورند، ابراز کرد: به طور معمول دلیل شکستگی‌های دیگر نقاط بدن، که بیشتر در لگن و استخوان‌های مچ دست رخ می‌دهند، افتادن است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه پوکی استخوان هنگامی رخ می‌دهد که تعادل میان تشکیل استخوان جدید و بازجذب استخوان قدیمی از بین برود، در این وضعیت، یا بدن نمی‌تواند به اندازه کافی استخوان جدید تولید کند، یا آنکه مقدار بیش از اندازه‌ای از استخوان‌های قدیمی را بازجذب می‌کند و یا هر دو حالت باهم اتفاق می‌افتد، ابراز کرد: کلسیم و فسفات دو ماده معدنی ضروری برای تشکیل استخوان‌هایی نرمال هستند. کلسیم عنصری اساسی برای عملکرد مناسب قلب، مغز و سایر اندام‌ها است. برای آنکه این اندام‌ها بتوانند به کار خود ادامه دهند، بدن کلسیم ذخیره شده در استخوان‌ها را بازجذب می‌کند تا بتواند سطح کلسیم خون را حفظ کند. اگر میزان مصرفی کلسیم کافی نباشد، یا اگر بدن به اندازه کافی از رژیم غذایی کلسیم جذب نکند، تولید استخوان و بافت استخوان‌ها دچار اشکال می‌شود؛ در این حالت، استخوان‌ها ضعیف‌تر می‌شوند، که این امر باعث می‌شود استخوان‌ها ترد و شکننده شده و به راحتی بشکنند.

فلوشیپ جراحی مچ پا با بیان اینکه ، از دست رفتن استخوان طی یک دوره طولانی چندین ساله رخ می‌دهد و اغلب، افراد به علت یک شکستگی استخوان به پزشک مراجعه کرده و تازه متوجه وجود بیماری پوکی استخوان در خود می‌شوند که معمولاً تا آن موقع، بیماری به مراحل پیشرفته خود رسیده و آسیب وارده به استخوان‌ها جدی شده است، ابراز کرد: دلیل اصلی بروز پوکی استخوان کمبود برخی هورمون‌ها، بخصوص استروژن در زنان و اندروژن در مردان، است؛ این بیماری در زنان، و در سنین بالاتر از 60 سال، شایع است.

وی با اشاره به اینکه یائسگی با کاهش سطح استروژن همراه بوده و خطر ابتلای زنان به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد گفت: کافی نبودن میزان مصرف کلسیم و ویتامین D، انجام ندادن تمرینات تحمل وزن  و سایر تغییرات ناشی از افزایش سن در عملکرد غدد درون‌ریز علاوه بر کمبود استروژن از دیگر عواملی است که در از دست رفتن استخوان در این گروه سنی نقش دارند .

دکتر موسویان با بیان اینکه مصرف بیش از اندازه کورتیکواستروئیدها (سندرم کوشینگ)، مشکلات تیروئید، استفاده ناکافی از عضلات، سرطان استخوان، برخی اختلالات ژنتیک، استفاده از برخی داروها و مشکلاتی مانند کمبود کلسیم در رژیم غذایی از دیگر عوامل ایجاد کننده بیماری در افراد می باشد، ابراز کرد:  خطر ابتلای زنان به این بیماری بیشتر از مردان است، بخصوص زنان لاغر، ریزاندام و مسن، زنان سفیدپوست یا اهل شرق آسیا، به خصوص آن‌هایی که سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان دارند، در مقایسه با سایر زنان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند علاوه براین زنان یائسه، به خصوص زنانی که یائسگی زودرس داشته یا یائسگی ناشی از اعمال جراحی داشته‌اند و یا زنانی که دوره پریودشان غیرطبیعی است یا قطع شده، در معرض خطر بیشتری هستند.

وی ادامه داد: مصرف سیگار نیز می تواند علت پوکی استخوان باشد، همچنین اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی، کم بودن میزان کلسیم موجود در رژیم غذایی، مصرف بالای الکل، نداشتن فعالیت کافی و استفاده از بعضی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضدتشنج نیز از عوامل خطرزا هستند،   آرتریت روماتوئید، خود یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان است همچنین   داشتن پدر یا مادر مبتلا به پوکی استخوان نیز یک عامل خطرزا برای فرزندان است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه ممکن است پزشک بر مبنای معاینه‌ای که انجام داده است، انجام یک آزمایش تخصصی به نام آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان را پیشنهاد دهد که می‌توان با آن تراکم استخوان‌های نقاط مختلف بدن را اندازه‌گیری کرد، گفت: یک آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان می‌تواند پیش از بروز شکستگی، پوکی استخوان را تشخیص داده و شکستگی‌های آتی را پیش‌بینی کند؛ همچنین می‌توان با تکرار این آزمایش با فواصل یک ساله یا بیشتر، از میزان تأثیر درمان مطلع شده و نرخ از دست رفتن استخوان را هم تعیین کرد.