گفتگو با استاد دانشگاه؛کاربردی بودن طرح های تحقیقاتی، مهمترین دغدغه ام در انتخاب موضوعات پژوهشی است

دکتر حسین کریمی مونقی متولد 1344 در شهر میانه‌ آذربایجان شرقی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی مشهد و مدیر واحد توسعه آموزش(EDO) دانشکده پرستاری و مامایی از جمله شخصیت های علمی و تلاشگری است که در طی بیش از دو دهه کار و فعالیت در حوزه تدریس و تحقیقات در فضای علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، افزون بر 270 مقاله پژوهشی و 10 کتاب را تالیف و در اختیار جامعه‌ی علم پژوهان و دوستداران دانش قرار داده است.

دکتر کریمی که از سال 1353 به همراه خانواده به مشهد نقل مکان نموده و دوران تحصیل در مدرسه را ( که برخی از مقاطع آن بصورت جهشی طی می شود ) در این شهر به پایان می برد، پیرامون نحوه ورود به دانشگاه و فرایند تحصیل و فعالیت های کاری خود در سال های بعد اینچنین روایت می کند: "  پس از اتمام دوران مدرسه، در سال 1362 در کنکور شرکت کردم، اما به دلیل اطلاعات و شناخت کمی که راجع به انتخاب رشته و تحصیل در دانشگاه داشتم، این کار به درستی صورت نگرفت و من از مقطع کاردانی در رشته پرستاری تحصیل در دانشگاه را آغاز کردم. در ترم سوم کاردانی بودم که در مقطع کارشناسی همین رشته پذیرفته شدم و به این ترتیب کارشناسی پرستاری را هم تمام کردم و بلافاصله در کارشناسی ارشد قبول شدم، اما چون سربازی و طرح را نرفته بودم اجازه ادامه تحصیل به من داده نشد. بعد از اتمام سربازی در دوره کارشناسی ارشد پرستاری؛ گرایش داخلی جراحی را همزمان در دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان قبول شدم و بنا به دلایلی نظیر بورسیه شدن، دانشگاه اصفهان را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم.

دکتر کریمی مونقی، پس از اتمام تحصیل در دانشگاه اصفهان، به دلیل اینکه بورسیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز می باشد و طبق این بورسیه باید متعهد خدمت باشد، به شهرستان تربت حیدریه به عنوان مربی هیات علمی عزیمت و تا سال 1378 در این شهرستان حضور دارد. وی سال 1378 برای اخذ مدرک فوق لیسانس دوم در رشته آموزش پزشکی از دانشگاه شهید بهشتی اقدام می کند که این مقطع نیز در سال 1381 به پایان می رسد.

 همزمان با درس، فعالیت های کاری استاد نیز ادامه دارد و اخذ مدرک فوق لیسانس دوم، موجب میشود که دکتر کریمی به مشهد منتقل شده و بتواند در مرکز مطالعات دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول به کار شود. وی در سال 1382 برای گذراندن مقطع phd  آموزش پرستاری به دانشگاه علوم پزشکی ایران می رود و نهایتاً این دوره هم طی یک بازه زمانی 4 ساله به پایان می رسد و استاد جوان در سال 1384 با رتبه استادیاری فعالیت خود را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد شروع کرده و این همکاری کماکان ادامه دارد.

دکتر کریمی در مقاطع مختلف تحصیلی به جهت ارتقاء سطح علمی و تحقیقاتی خود فرصت های مطالعاتی را در کشورهای مختلف سپری می کند که در رابطه با آن می گوید: " در دوران تحصیلم، نخستین بار بورسیه 6 ماهه فرصت مطالعاتی در کشور فنلاند ( در دانشگاه کوپیو ) را گذراندم. آن زمان روی سبک های یاد دهی و یادگیری و تحقیق کیفی کار می کردم و عمده فعالیت من در دانشگاه متمرکز بر تدریس و تحقیقات بود و کار اجرایی مهمی نداشتم. مجددا در سال 2015 یک فرصت مطالعاتی 6 ماهه دیگر در کشور استرالیا (در دانشگاه ملبورن) داشتم و در آنجا راجع به موضوع پژوهش در آموزش و عمدتا مدیریت رفتارهای چالش برانگیز در دانشجویان و اساتید مطالعه می کردم که دوره خیلی خوب و همراه با دستاوردهای مناسبی بود.

این استاد دانشگاه ادامه می دهد: در این مدت طرح های زیادی صورت گرفت و همیشه سعی کردم موضوعاتی را مورد پژوهش و تحقیق قرار دهم که نتایج ملموس و کاربردی داشته باشد. آخرین طرح من با عنوان" تبیین فرهنگ ارائه مراقبت تسکینی در بخش انکولوژی کودکان و تطابق آن با راهنمای مراقبت تسکینی کودکان سازمان بهداشت جهانی" است که در واقع قصد داشتیم بدانیم، فرهنگ مراقبت در بخش انکولوژی به چه شکل است و گاید لاینی که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده، چقدر سازگاری با فرهنگ ما دارد؛ چون به هر حال فرهنگ ما با فرهنگ جهان تفاوت هایی دارد و قطعا ارزش ها، باورها و رفتار های ما با آنها متفاوت است که در این پژوهش به این موضوع پرداخته شده است. همکاران من در این طرح "خانم غایبی به عنوان دانشجوی دکترا، خانم دکتر داودی، آقایان دکتر بخشی و دکتر قاسمی" بودند که کمک شایانی برای انجام این پروژه کردند.

عضو هیات علمی دانشگاه در خصوص این طرح می افزاید: " همه ما می دانیم که مراقبت وابسته به بافت و فرهنگ است و ما به همین دلیل سراغ این موضوع رفتیم. مراقبت در واقع در یک محیط واقعی رخ می دهد و اینکه درک کودک، خانواده و کادر درمان از این موضوع چگونه است و مراقبت را به چه شکل می بینند کار خیلی راحتی نیست؛ بخصوص در مورد کودکان که برای ما هم سخت بود و فکر می کنم برای بقیه هم به همین شکل باشد.

 لذا ما در این مطالعه سعی کردیم، الگو های رفتاری مرتبط با ارائه مراقبت تسکینی را در بخش انکولوژی کودکان را شناسایی کنیم و باورها، ارزش ها و اعتقاداتی که با مراقبت تسکینی مرتبط هستند را شناسایی و در آخر ببینیم که اینها چقدر با راهنمای سازمان بهداشت جهانی همخوانی دارد. این مطالعه از نوع اِتنوگرافی(قوم یا مردم نگاری)" مطالعه نظام مند مردم و فرهنگ ها گفته می شود"  بود و ما با افراد مختلف از جمله کودکان، والدین آنها، متخصصین و پرستاران مصاحبه انجام دادیم و بعد مصاحبه ها را تحلیل کردیم تا بتوانیم، نتایج را استخراج بکنیم. مسلم است که برای تحلیل نتایج از نرم افزارکمک گرفتیم؛ نرم افزار مکس کیو تی اِی(MAXQDA) که نتایج را برای ما مشخص کرد.

سئوالات خیلی زیادی را ما در این پژوهش مورد توجه قرار دادیم از جمله؛ اینکه مادران چه فعالیت های مذهبی را انجام می دهند؟ کادر درمان برای کودک و خانواده او چه فعالیت های مذهبی انجام می دهند؟ خانواده برای استفاده از آیین های مذهبی چه نگاهی دارد؟ و مسائل دیگری که در این حوزه به آن پرداختیم.

حاصل کار به شکل خلاصه این شد که ما در 3 قلمرو مذهبی، جسمی و روانی اجتماعی نتایج را دسته بندی کردیم. در حوزه قلمروی مذهبی اصطلاحاً " پناه جویی مذهبی "، در این موقعیت همه از خداوند و ائمه اطهار کمک می خواستند، توسل به آئین های شفابخش، تسکین مذهبی مراقبت و معناجویی رنج که برخی از این باورها، باورهای مثبتی بود و در برخی باورها هم، ممکن بود خانواده احساس کنند که در حال غرق شدن هستند و از همین جهت به باورهای نامناسبی هم پناه ببرند.

در مطالعه بخش بعدی که مورد اکتشاف قرار گرفت، قلمرو جسمی بود. در این حوزه هم بهره جویی از طب سنتی؛ حتی روی آوردن به خانواده هایی که بیماری های مشابهی داشتند و یا دارو های خاصی را مصرف می کردند، چاره اندیشی طب نوین هم در اولویت بود و خیلی از خانواده ها ترجیح می دادند که حداقل فرزندانشان درد نکشند و برای تسکین این درد از طب سنتی و هم طب نوین کمک بگیرند.

عافیت جویی غیر دارویی درد هم، موضوع مهمی بود برای کودکان و خانواده ها، که به سراغ این مسائل می رفتند تا درد خودشان را تسکین دهند. حوزه بعدی که مورد توجه و مطالعه قرار گرفت؛ قلمرو روانی- اجتماعی بود، در اینجا سیر و سلوک امید بخش، حمایت از مراقبت، نقاب زدن بر حقایق، تسلی درد مشترک و مواجهه بی رحمانه با مرگ بود و نهایت کار این احتمال می رفت که به این مسیر کشیده بشود. حساب کردن روی جنبه حمایتی داوطلبان که در واقع یک مینیاتوری از زایشِ همدلی و آوردگاه امید و نیستی را برای ما به ارمغان می آورد ولی جنبه های انگار مذهبی و روانی اجتماعی در این تحقیق پر رنگ بود.

دکتر کریمی که همواره، مهمترین دغدغه اش در انتخاب طرح های تحقیقاتی، کاربردی بودن آنها بوده و هست در پایان خاطر نشان می کند: "عمده تحقیقاتی که من هدایت آن را بر عهده دارم و انجام می دهم بر اساس شاخص کاربردی بودن است و اینکه بتواند دردی و مشکلی از چالش های موجود در جامعه را رفع کند و فکر می کنم؛ حداکثر تحقیقاتی که من تاکنون انجام داده ام کاربردی هستند و حداقلِ حداقلش؛ خودم در کارم، در تدریسم و در آموزشم از اینها بهره جستم.