خدمات منحصر به فرد گروه پوست دانشگاه در شرق کشور؛ از خدمات فتودرمانی تا بستری بیماران پوستی

 پوست آئینه‌ی تمام نمای بسیاری از بیماری ها است و نشانه ها و علائمی که در پوست بیمار مشاهده می شود، اغلب کمک زودهنگامی در تشخیص بیماری ها دارد. با عنایت به همین موضوع و شناسایی بیش از دو هزار نوع بیماری پوستی در سطح دنیا، گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1319 به همت استاد مرحوم دکتر دادپور در بیمارستان امام رضا (ع) راه اندازی شد و هر چند که در ابتدای تاسیس، فعالیت های این گروه محدود به درمان بیماری هایی همچون گال و سالک بود، اما در گذر زمان و با پیشرفت علم، تکمیل نیروی انسانی و تجهیزات، ساختار  و فعالیت های گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی مشهد، نیز گسترش یافت؛ به نحوی که اکنون در ارائه برخی خدمات درمانی همچون فوتو تراپی و بستری بیماران پوستی، مرکزی منحصر به فرد در شرق کشور محسوب می شود و علاوه بر بیماران شهر مشهد، مراجعینی از شمال کشور، سیستان و بلوچستان و حتی سایر استان‌ها از خدمات درمانی آن بهره می برند. جهت آشنایی بیشتر با گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی مشهد و خدمات آموزشی، درمانی و پژوهشی آن، پایگاه خبری وبدا گفتگویی داشته با چند تن از اساتید پیشکسوت گروه پوست که شرح آن را در ادامه می خوانید: 

وبدا: ضمن قدردانی از همه اساتید ارجمند حاضر در این گفتگو، صحبت را با دکتر ملکی استاد پیشکسوت گروه پوست آغاز می کنیم که در ادوار مختلف دانشگاه به عنوان ریاست دانشگاه و ریاست دانشکده پزشکی و چندین سال هم مدیریت گروه پوست را در دانشگاه عهده دار بودند، استاد ملکی در خصوص تحولات و پیشرفت‌های گروه پوست طی سال‌های گذشته توضیحاتی بفرمایید؟

سابقه فعالیت گروه پوست به سال ۱۳۱۹ برمی‌گردد، زمانیکه استاد رادپور بزرگ که در واقع نخستین دانش آموخته رشته پوست بودند، پس از اینکه در فرانسه تحصیلات را به اتمام رساندند، به مشهد آمدند و اولین متخصص پوست دانشگاهی بودند که در بیمارستان امام رضا(ع) شروع به کار کردند و با توجه به اینکه بسیار پیگیر بودند که آموزش رشته پوست را راه اندازی کنند، این پیگیری ها به ثمر نشست و برای اولین بار بخش پوست و عفونی در همان سال‌ها، در بیمارستان امام رضا(ع) راه اندازی شد و قریب به ۳۰ سال خود ایشان رئیس بخش پوست بودند.

البته دکتر رادپور در مقاطعی ریاست بیمارستان را نیز بر عهده داشتند و زحمات زیادی برای این گروه متحمل شدند. از شاگردان ایشان می‌توان به استاد مرحوم دکتر خلیلی و استاد مرحوم دکتر صدر اشاره کرد که در آن زمان دستیار ایشان بودند و پس از فارغ التحصیلی در دانشگاه مشغول به آموزش رشته پوست شدند. پس از ایشان دکتر مستوفی که هنوز در قید حیات هستند،  این مسیر را در بیمارستان قائم(عج) ادامه دادند و بزرگواران دیگری به این جمع اضافه شدند و به تدریج گروه توسعه یافت تا به شرایط کنونی رسید . با توجه به اخلاق مدار بودن و خدمتگزار بودن بنیانگذاران این گروه، شاگردان آنها نیز این مرام را ادامه دادند و همه ما از بزرگان خود آموختیم که اولویت ما خدمت به مردم و آموزش پزشکی است.

وبدا: استاد یزدان پناه جنابعالی به عنوان مدیر گروه فعلی گروه پوست، بفرمایید که گروه پوست اکنون چند استاد و عضو هیئت علمی و دانشجو دارد؟

تعداد اعضای هیئت علمی که اکنون با ما همکاری دارند، حدود ۱۲ نفر است که ۹ نفر از آنان هیئت علمی رسمی هستند و مابقی قراردادی هستند. جمعیت رزیدنت‌های ما که البته در سال‌های مختلف نوسان‌هایی داشته در حال حاضر ۲۵ تا ۲۷نفر به صورت دوره‌ای و در واقع ورودی‌ها هر ساله بین ۵ تا ۶ نفر هستند. گروه پوست که با زحمات و تلاش‌های اساتید پیشکسوت طی سالیان گذشته پیشرفت‌های خوبی داشته، در فرایند پیش بردن برنامه‌های خود در این مقطع زمانی به بنده مسئولیت آن سپرده شد و ما هم تلاش می‌کنیم که شرایط آموزشی و خدمات درمانی و ارتقاء شرایط گروه را رقم بزنیم.

وبدا: استاد بنی هاشمی یک بیوگرافی مختصری از خود عنوان بفرمایید؟

من متولد 1339 در شهر مشهد هستم، دوره ابتدایی را در دبستان مهر و راهنمایی را در مدرسه فرزانه و دوره دبیرستان را در دبیرستان علم گذراندم و پس از آن در سال ۵۷ وارد دانشکده پزشکی مشهد شدم. دوره پزشکی عمومی که به پایان رسید، برای گذراندن طرح به منطقه درگز رفتم که در آن زمان شاید تنها پزشک ایرانی آن منطقه بودم و بعد از آن برای رزیدنتی در دانشگاه مشهد در خدمت استاد دکتر مستوفی و سایر اساتید بودم. برای طرح تخصص هم به منطقه زاهدان رفتم و در دانشگاه زاهدان مدتی استادیار و رئیس بخش پوست بیمارستان خاتم (ص) زاهدان بودم و پس از آن به مشهد آمدم و در کنار همکاران در بحث آموزشی رزیدنت‌ها، اینترن‌ها و استاژرها همکاری می‌کردم و خوشحالم که بخش درماتولوژی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از قسمت‌های مهم به شمار می‌رود و در بحث خدمات به مردم فعالیت‌های خوبی دارد.

وبدا: دکتر یزدان پناه لطفاً بیوگرافی مختصری از خود عنوان بفرمایید؟

من متولد سال ۱۳۴۴ در مشهد هستم. پس از اینکه دوره دبیرستان را در دبیرستان شریعتی به پایان رساندم، در سال ۶۲ وارد دانشکده پزشکی شدم و با توجه به اینکه جزو ۳ درصد دوره بودم، دوره رزیدنتی را هم مستقیماً پس از دوره عمومی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد آغاز کردم، تا سال ۷۴ که به عنوان استاد یار آموزشی در شهرستان تربت حیدریه به مدت یک سال خدمت کردم و در ادامه به مشهد آمدم و ابتدا در بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد و مرکز بهداشت و پس از آن وارد بیمارستان قائم(عج) شدم. در سال ۹۵ یا ۹۶ ادغام بخش پوست در بیمارستان‌های امام رضا(ع) و قائم(عج) انجام شد  و ما در بیمارستان امام رضا (ع) مستقر شدیم.

 در حال حاضر بخش پوست در این بیمارستان ۲۴ تخت دارد و با توجه به اینکه قبلاً، یک بخش مشترک با سایر رشته‌ها بوده و اکنون به عنوان یک بخش مستقل فعالیت دارد می‌توان گفت که در حال حاضر خدمات و امکانات آن نیز از کیفیت بهتری برخوردار است و در ساختمان ۶۱۰ به بیماران ارائه خدمت دارد. درمانگاه پوست هم که در حاشیه خیابان دانشگاه، جنب  بانک خون قرار دارد.

وبدا: از لحاظ میزان مراجعات اکنون درمانگاه پوست در چه شرایطی است؟

 درمانگاه‌های پوست در گذر زمان بیمارانشان بسیار بیشتر شده است؛ بطوریکه در زمانیکه ما دستیار بودیم روزانه شاید حدود ۱۵ تا ۲۰ بیمار را در درمانگاه مشاهده می‌کردیم و همه دانشجویان اعم از رزیدنت و انیترن و استاژر در یک درمانگاه بودند، افزایش دانشجویان و ظرفیت پذیرش در دوره عمومی و دستیاری سبب شد که امکانات و ظرفیت‌های بیشتری مورد نیاز باشد و در حال حاضر در درمانگاه بیمارستان امام رضا(ع) ۳ درمانگاه وجود دارد که که در یک زمان، سه استاد بیماران مستقل از هم را ویزیت می‌کنند و دانشجویان دوره‌های عمومی و تخصص حضور دارند. همچنین اتاق عملی داریم که در واقع خودش مجموعه‌ای از اتاق‌های عمل است و عمل‌های مختلفی در آنجا انجام می‌شود. در بخش نور درمانی بیمارستان امام رضا (علیه السلام) که قدمتی حدود ۲۵ ساله را دارد، بیماران پوستی که طیف مختلفی از بیماران هستند معالجه می‌شوند.

 در سال‌های اخیر هم با توجه به اینکه تغییراتی در ارائه خدمات برای بیماران پوستی در دنیا اتفاق افتاده و تکنولوژی‌های مختلفی وارد این رشته شده است،یکی از اجزایی که نیاز بود در آموزش دوره تخصصی تجهیز شود،  تامین امکانات و تجهیزات و نگهداری آن بود که با توجه به هزینه‌های بالا تصمیم گرفته شد به بخش خصوصی واگذار شود و بخش لیزر اکنون در بیمارستان با کمک بخش خصوصی انجام می‌شود و امیدواریم در آینده با سیاست‌هایی که دانشگاه و سیاست‌های کلی وزارتخانه دارد، بتوانیم جلب مشارکت شرکت‌های خارج از دانشگاه را توسعه دهیم.

امتیازاتی که نیاز است دانشگاه در زمینه ارتقاء خدماتی که هزینه‌بر است برای سیستم دانشگاه به بخش خصوصی بدهد، به عنوان مثال دادن معافیت‌های مالیاتی و دادن تسهیلات به شرکت‌هایی که با بیمارستان‌های آموزشی همکاری می‌کنند، می‌تواند رغبت همکاری را در بخش خصوصی با دانشگاه بیشتر کند.

وبدا: استاد ملکی از مهمترین نقاط قوت گروه پوست در طول این سالها نکاتی را بفرمایید؟

در تکمیل سخنان استاد یزدان پناه باید عرض کنم که در حال حاضر از ۱۲ یا ۱۳ نفری که مشغول به خدمت هستند ۶ نفر استاد هستند. خانم ها دکتر پزشک پور و دکتر فامیلی، آقای دکتر نوربخش و آقای دکتر بلورساز و عزیزان دیگری که شاید در نام بردن از آنها اکنون حضور ذهن نداشته باشم اما به هر حال جمع بزرگی از اساتید در طول سال‌ها زحمات زیادی کشیدند تا گروه پوست به اینجا برسد و در واقع این پله‌ها به مرور ساخته شد و آنچه که اکنون می‌بینیم نتیجه زحمات گذشتگان است.

یکی از نقاط قوت گروه پوست که البته در گروه‌های دیگر هم احتمالاً وجود دارد تاکید گروه پوست روی آموزش پزشک عمومی است، در خیلی از رشته‌های تخصصی چون جنبه‌های فوق تخصصی و فلوشیپی زیاد مطرح شده و تقویت شده طبعاً مقداری رسیدگی آنها به پزشک عمومی کمتر است، ما در بحث آموزش پزشکی عمومی از سالهای دور یعنی از زمانی که خودم دانشجو بودم به خاطر دارم که دکتر مستوفی و دکتر فامیلی و سایر بزرگوارانی که بودند، عنایت ویژه‌ای داشتند که دانشجویان پزشکی عمومی هم آموزش کافی را ببینند و علت اینکه بنده به گروه و رشته پوست پیوستم، شاید نوع برخورد و آموزش دکتر مستوفی بود و البته سایر اساتید... این رویه حفظ و تقویت شد و اکنون کمتر در گروه‌ها این موضوع وجود دارد که ویژه دانشجویان پزشکی عمومی ۲ درمانگاه همزمان وجود داشته باشد، در صورتی که ما اکنون در یک روز دو درمانگاه فعال منحصراً برای دانشجویان پزشکی عمومی داریم و برای رزیدنت‌ها درمانگاهی جدا پیش بینی شده است. در یک روز حداقل ۵ یا ۶ نفر از همکاران ما در درمانگاه یا اتاق عمل یا لیزر و یا نور درمانی مشغول فعالیتند و این یک ویژگی خاص است.

مطلب دوم بحث اخلاق مداری در گروه پوست است، با توجه به اینکه توجه بیش از حد افراد به مسائل زیبایی به نوعی یک چالش در جامعه ما هست و هرچند که در برخی موارد لازم و ضروری و جزئی از رشته پزشکی است، اما کسانی که در دانشگاه ارائه خدمت دارند یک وظیفه سنگین‌تر دارند از این جهت که باید به آلام و دردهای جدی مردم بپردازند. در تصور عامه شاید این ذهنیت وجود داشته باشد که کار گروه پوست در انجام کارهایی مثل لیزر ، برداشتن خال و اقدامات این چنینی خلاصه میشود، در حالیکه ما بیماری‌های پوستی جدیدی داریم که حتی برای حیات فرد مخاطره آمیز است و همکاران ما با صرف وقت و کمال دقت آنها را مدیریت می کنند؛ چه در بخش بستری که تنها بخش منحصر به‌فرد شرق کشور است و ما از شمال کشور تا سیستان و بلوچستان و حتی سایر استان‌ها بیمارانی را داریم که برای درمان بیماری‌های پوست خود در بیمارستان امام رضا(ع) بستری می‌شوند، چون هم کیفیت درمان بالاست و هم هزینه ها با تعرفه دولتی است.

 در کنار این موضوع اگر بخش لیزر را راه اندازی کردیم و کارهای دیگر زیبایی انجام می‌شود صرفاً به این دلیل است که رزیدنت‌های ما آموزش ببینند و متبحر باشند تا بتوانند کار را درست انجام دهند. متاسفانه این بحث اکنون به دست نااهلان سپرده شده و افراد غیر پزشک یا پزشکانی که آموزش کافی در مورد آن ندیده‌اند کار می‌کنند و در اینجاست که مردم باید هوشیار باشند و بدانند ،خدمات را باید از کسانی دریافت کنند که آموزش دیده و تجربه کافی دارند. بنابراین بخش لیزر و زیبایی و اقدامات این چنینی که اکنون اساتید برای آن صرف وقت دارند به این جهت است که افرادی آموزش ببینند و درمان مردم به دست افراد دارای مهارت و تجربه کافی انجام شود.

وبدا: در بحث پژوهش گروه پوست چطور عمل کرده است؟

در بحث پژوهش هم کل دانشگاه حرکت رو به رشد داشته و به طور کلی جامعه علمی کشور که در سطح منطقه جایگاهی ویژه دارد و بحمدالله توفیقات زیادی داشته است، گروه پوست هم با توجه به تعداد کم اعضای هیئت علمی و درگیری‌های کار درمان و بالین، همیشه در بحث نمودار ها و مقایسه‌های معاونت پژوهشی جایگاهی نسبتا خوب دارد و این هم یک افتخار است برای ما که در کنار انجام خدمات درمانی و آموزشی خدمات پژوهشی هم به خوبی انجام می‌شود و مقالات خوبی از این گروه در مجلات معتبر چاپ شده و همچنین بعضی همکاران توفیق چاپ کتاب حتی به زبان انگلیسی داشتند و این‌ها همگی جز افتخارات گروه پوست است.

وبدا: خانم دکتر بنی هاشمی بفرمایید رسالت‌هایی که در دهه ۷۰ در گروه پوست دنبال می‌کردید چه بود؟

دهه ۷۰ که ما مشغول به کار شدیم، امکانات با شرایط حاضر خیلی متفاوت بود؛ ضمن اینکه شرایط دانش پوست در سطح جهان نیز عمدتاً بر اساس درماتولوژی بود، اما اکنون درماتولوژی در کنار بحث زیبایی مطرح است که آن هم جزئی از رشته پوست است و به علت نیاز جامعه، ضرورت دارد که یک متخصص پوست علاوه بر شناخت و درمان بیماری‌های درماتولوژی در کنارش اقدامات زیبایی را هم که ممکن است سلامت مریض را به مخاطره بیندازد، خوب بشناسد و انجام دهد.

در آن زمان یکی از بزرگترین کارهایی که پس از دهه ۸۰ برای کمک به منطقه انجام شد، راه اندازی درمانگاه سالک بود، بیماری سالک در مشهد یک بیماری تقریباً اندمیک است و دوره‌هایی از ظهور بیماری سالک را، ما در حاشیه شهر زیاد داشته‌ایم و طرح‌های پژوهشی که در آن زمان همکاران انجام می‌دادند کمک زیادی کرد به درمان سالک و اقدامات بین دستگاه‌های مختلف که برای کنترل سالک انجام می‌شد و آموزش مردم، لذا همگی کمک کرد تا بیماری مدیریت شود.

 از دیگر چالش‌ها راه‌اندازی نوردرمانی در انتهای دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ بود که یکی از چالش‌های بزرگ برای بیمارانی بود که نیاز به نور درمانی داشتند و اکنون هم من فکر می‌کنم با توجه به اینکه در شرق کشور همین یک مرکز را داریم، اهمیت زیادی دارد و این‌ها میسر نشده مگر با تلاش‌ها و ممارست همکاران که به ثمراتی این چنین بزرگ رسیده است.

وبدا: دکتر یزدان پناه اگر بخواهید مقایسه ای  بین گروه پوست دانشگاه مشهد با گروه های پوست در دانشگاه های سطح کشور داشته باشید چه جایگاهی این گروه دارد؟

دانشگاه مشهد جزو دانشگاه‌های بزرگ در این رشته است و بخش پوست دانشگاه ما جزو اولین بخش‌های پوست در کشور بود که همسطح دانشگاهایی همچون تهران، اصفهان، تبریز و شیراز کار می‌کند. این گروه به ویژه در بحث بیماری‌های عفونی و بهبود و ارتقای امکانات بهداشتی و پیشرفت‌هایی که در دهه‌های مختلف داشت، بسیار خوب عمل کرده است. ما بیماری‌هایی داریم که نوظهورند ، همچون بیماری کرونا ، یا شرایط زندگی افراد که تغییر می‌کند ممکن است بعضی از بیماری‌ها بیشتر شود، در اینجا ارزشی که یک گروه آموزشی و پژوهشی در شهرهای مختلف دارد، از این جهت پررنگ خواهد بود و می‌تواند مستنداتی را به همراه داشته باشد که در نهایت به سلامت مردم کمک کند.

کارهای پژوهشی متعددی در گروه پوست انجام شده، مثلاً در بحث سالک که یکی از معضلات کشوری است طرح پژوهشی انجام شد و خوشبختانه با امکاناتی که از سوی دانشگاه داده شد و حمایت‌های سیاست‌های کلی کشور در قسمت‌های مختلف و از جمله مسائل درمانی ما کارهای مختلفی در گروه پوست انجام دادیم و داروهای مفیدی تولید شد که برای بیماران استفاده میشود.. همچنین مجموعه همکاری گروه پوست و فارماکولوژی که به صورت تولید محصول به ثمر نشست و در اختیار بیماران قرار گرفت.

وبدا: استاد ملکی شایع‌ترین بیماری‌های پوستی که اکنون با آن مواجهیم در شهر مشهد چه بیماری‌هایی است؟

طیف بیماری‌های پوستی و عناوین آن بسیار گسترده است و تقریبا بیش از 2 هزار عنوان بیماری پوستی داریم.  اما مثلاً اگزما و پسوریازیس و انواع بیماری‌هایی که به بحث زیبایی برمی‌گردد مانند آکنه و... معمولا بیشتر مورد توجه است، کار تشخیص بیماری‌های پوستی به دلیل تنوع شان بسیار مشکل است و واقعاً نیاز به کارهای تشخیصی جدیدی دارد. خوشبختانه پا به پای پیشرفت‌های پزشکی، در بحث پوست هم کشور ما پیشرفت‌های خوبی داشته است.

 در دانشگاه مشهد از سال ۱۳۲۰ که دکتر دادپور آغاز به کار کردند، تنها آزمایش گال و سالک در مشهد انجام می‌شد و بعدها که استاد علوی به مشهد آمدند و آسیب شناسی را راه اندازی کردند، کارهای تکنیکی و تکمیلی در پاتولوژی داشته‌ایم، در بحث درمان هم یک زمانی رشته پوست بسیار محدود بود اما اکنون به حمدالله ، تعداد زیادی از داروها را همکاران جوان ما در دانش بنیان‌ها تولید می‌کنند با کیفیت و قیمت مناسب .

در بحث لیزر و نور درمانی لازم است که یادی کنم از آقای دکتر بهرامی که به لطف ایشان دستگاه فتوتراپی ما قبل از تهران و هر جای دیگر راه اندازی شد، این سیستم فتوتراپی که مربوط به یک شرکت آلمانی است، یکی از پیشرفته‌ترین دستگاه‌هاست که با لطف آقای دکتر بهرامی خریداری شد، همچنین دستگاه لیزر که در سال ۸۳ به همت دکتر بهرامی خریداری شد بسیار دستگاه خوبی بود که به دلیل بحث تحریم‌ها و گرانی ناچار شدیم از شرکت‌های خصوصی کمک بگیریم. همت دکتر بهرامی در تجهیز رشته پوست ستودنی است و امیدواریم در آینده توفیقات بیشتری حاصل شود.

وبدا: استاد ملکی در مورد بیماری های پوستی و اهمیت درمان آن توضیحات بیشتری بفرمایید؟

با توجه به اینکه پوست آئینه تمام نمای بدن است، گاهی برخی بیماری‌های پوستی بیش از آنکه تبعات جسمی داشته باشند ، تبعات روانی دارند مثل بیماری لک و پیس و یا بیماری آکنه که در مواردی فرد را می‌تواند دچار افسردگی هم بکند. وقتی سلامت روانی فرد به خطر می‌افتد در واقع هویت و تمامیت خود را از دست داده و حتی جسمش هم به خطر می‌افتد. با این دید اگر به قضیه نگاه کنیم می‌بینیم که چقدر بیماری‌های پوستی مهم است. من با همین استدلال استاد بهرامی را قانع کردم به خرید دستگاه فتوتراپی و اکنون فردی که بیماری سرطان پوست دارد با نور درمانی، درمان می‌شود.

در بحث پژوهشی ما پژوهش‌های زیادی روی سالک انجام دادیم که نتایج خوبی هم داشته و باعث یک اقدام درمانی در کشور شده است. یکی از کارهای پژوهشی که در درمان سالک انجام شد، استفاده از عصاره زرشک بود که حدود ۶۰ درصد از کسانی که از این عصاره استفاده می‌کنند بدون اینکه سوزن وارد پوستشان شود و عارضه چندانی داشته باشد نتیجه مطلوبی گرفتند و البته این نتیجه نسبت به مصرف داروی گلوکانتین که روش درمانی رایج است و ۸۰ درصد موفقیت دارد، کمی ضعیف‌تر است اما برخی بیماران اصلاً حاضر به تزریق نیستند و یا کودک هستند و از سوزن می‌ترسند یا برخی از بیماران به دلیل سایر بیماری‌هایی که دارند نمی‌توانند این دارو را مصرف کنند که در اینصورت می‌توانند از عصاره زرشک در طب سنتی استفاده کنند.

وبدا: ارتباط گروه پوست با گروه‌های علوم پایه در دانشگاه به چه صورت است؟

اشکال ارتباط ما با گروه‌های مختلف متفاوت است، مثلاً با گروه‌های بالینی قسمت مشاورات پزشکی را داریم که توسط اساتید و دستیاران انجام می‌شود و جنبه دیگر آن در رابطه با رشته‌هایی مثل اطفال و طب کار و بیماری‌های دهان است که مباحث آنها مرتبط با بحث پوست است و خیلی از این‌ها به صورت بخش‌های جانبی حدود دو هفته تا یک ماه مهمان ما هستند و دستیاران تخصصی آنها به بخش تخصصی پوست می‌آیند و از نزدیک با بیماری‌های پوستی و روش‌های درمانی آن آشنا می‌شوند. همچنین رشته‌های عفونی و میکروب شناسی و غیره. از نظر ارتباط کار پژوهشی هم می‌توان گفت که خیلی از مسائل بالینی ما نیاز به یک کمک از سمت رشته‌های علوم پایه دارد و طرح‌های پژوهشی است که با رشته‌های مختلف در حوزه بیماری‌های پوست از گذشته تاکنون انجام می‌شود.

وبدا: خانم دکتر بنی هاشمی بحث سرطان‌های پوستی در ایران چقدر شایع است؟

سرطان‌های پوستی غیر ملانوسیتی اگرچه در ایران همانند شمال اروپا یا استرالیا شایع نیست، اما با شرایطی که برای گروه پوست دانشگاه مشهد ایجاد شده و آموزشی که رزیدنت‌ها دیده‌اند خیلی از سرطان‌های اولیه پوست به شرط اینکه به موقع مراجعه و تشخیص انجام شده باشد به صورت سرپایی در درمانگاه پوست انجام می‌شود و مریض تحت مراقبت قرار می‌گیرد. سال‌های قدیم برای درمان کچلی سر، از رادیوتراپی در بیمارستان شوروی قدیم انجام می‌شد و ما اکنون افراد مسنی را داریم که آن زمان به دلیل کچلی تحت درمان رادیوتراپی سطحی قرار ‌گرفتند و الان عوارض آن زمان به صورت کنسرهای سرطانی بروز کرده است. بنابراین در بحث تشخیص به موقع ، مهمترین مسئله توجه بیمار است به ضایعاتی که پس از چهل سالگی به صورت سریع و ناگهانی در پوستش ایجاد می‌شود و پیش از آن نبوده است، این افراد اگر به موقع مراجعه کنند از ضایعات و عمل‌های بزرگتر جلوگیری خواهد شد.

وبدا: استاد ملکی تاکید شما همواره بر ترویج فرهنگ سلامت و ارتباط با بیماران بوده است در این خصوص چه توضیحی دارید؟

ما از بزرگان خود علاوه بر علم مسائل زیادی را آموختیم، به عنوان نمونه دکتر مستوفی علاوه بر اینکه از سطح دانش بالایی برخوردار بودند ، از حسن ارتباط با دانشجو و همکاران و بیماران هم برخوردار بودند. ایشان با بیماران آنقدر گرم برخورد می‌کردند که بیمار روحیه می‌گرفت و ما هم از همراهی ایشان خسته نمی‌شدیم، دکتر مستوفی حتی با باغبان بیمارستان هم سلام علیک داشت.

 همکاران ما هم که شاگردان ایشان بودند، اکنون بسیار اخلاق مدار هستند و معمولاً تلاش می‌کنند همانند استاد خود به بیماران روحیه بدهند و در بحث هزینه‌ها رعایت حال آنها را داشته باشند و اغلب این موضوع، در بیان عمومی وجود دارد که همکاران ما با ارتباط در بین خودشان پرستاران و بیماران به خوبی رفتار می‌کنند و این به دانشجویان هم تسری پیدا می‌کند که با بیماران با احترام رفتار کنند.

همیشه از دانشجویان می‌خواهم که برای بیمار در مورد درمانشان توضیح دهند، چون این موضوع باعث می‌شود به درمانش دلگرم شود. بنابراین ارتباط عاطفی با بیمار و توجه به جیب بیمار و رفتار با او می‌تواند بسیار مهم باشد و حتی از بحث علمی مهم‌تر.  به عنوان مثال اینکه من پزشک توجه داشته باشم که یک کرم ضد آفتاب ایرانی با قیمت مناسب می‌تواند همان کارکردی را برای بیماران داشته باشد که یک کرم ضد آفتاب خارجی دارد بسیار مهم است و همچنین در بحث درمان کم عارضه‌ترین شیوه را برای بیمار خود در نظر بگیرم به طور کلی باید بیماران را عضوی از خانواده خودمان بدانیم و آنچه را که برای عضو خانواده خود می‌پسندیم برای آنها هم انجام دهیم.

وبدا: استاد یزدان پناه میزان مراجعات مردمی برای دریافت درمان‌های پوست در دانشگاه چقدر است؟

در گروه پوست حدود ۳ درمانگاه داریم که همزمان با هم هر روزه فعالیت دارند و تقریباً ۲۰ تا ۳۰ بیمار ویزیت می‌شوند و در کنار آن در کلینیک پوست واحد نوردرمانی روزانه ۱۲۰ نفر خدمت گیرنده داریم. برای درمان بیماری‌های پوستی مختلف اتاق عمل را داریم که حدود ۳۰ تا ۴۰ بیمار مراجعه می کنند و خدمات درمانی برای آنها انجام می‌شود؛ از جمله کارهای تشخیصی و جراحی واحد لیزر را داریم که در آنجا هم ۲۰ تا ۳۰ نفر خدمت گیرنده دارد.

با توجه به شرایطی که در کشور پیش آمده و کارهایی که برای ارتقاء اقدامات درمانی انجام شده، راه‌اندازی فلوشیپ درماتوپاتولوژی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم یک اتفاق نسبتاً جدید است که برای آسیب شناسی بیماری‌های پوست انجام می شود و در این رشته علاوه بر اینکه همکاران آسیب شناس وارد می‌شوند، همکاران رشته پوست هم که مایل بودند وارد این عرصه می‌شوند، آقای دکتر مشایخی از همکاران ما در این زمینه کار می‌کنند و نمونه لام‌های آسیب‌شناسی که از بخش پوست تهیه می‌شود و همچنین لام‌هایی که به صورت مشاوره از بیرون دانشگاه ارجاع داده می‌شود،  توسط همکارانمان از جمله آقای دکتر جمشیدی، خانم دکتر برزویی و سایر همکاران در گروه استاد دکتر مشایخی این لامپ‌ها را می‌بینند و به هر حال این هم ارائه خدمتی است که توسط این تیم انجام می‌شود و مزایایی که این دوره درماتو پاتولوژی دارد اولا تمرکز بر بیماری های پوست توسط فرد آسیب شناس یا هر کسی است که طرح درما پاتولوژی را می‌گذراند و دوم اینکه همکاران رشته پوست یعنی کسی که بالین را می‌داند، می‌تواند در فرایند تشخیص که با توجه به حدود ۲۰۰۰ بیماری پوستی کار دشواری است هم کمک کند.

وبدا: استاد بنی هاشمی در حال حاضر و دوران بازنشستگی چه می‌کنید؟

در حال حاضر مقداری از زمان را با نوه‌هایم می‌گذارانم و هفته ای سه روز به مطب می‌روم و هفته سه روز هم بیماران مطب را برای انجام کارهایشان در کلینیک جهت کارهای عملشان ملاقات میکنم.

وبدا: دکتر بنی هاشمی در اوایل کار حرفه ای شما کارهای زیبایی به ندرت انجام می‌شد، اما اکنون بیشتر شده، درست است؟

بله تقریباً از شروع دهه ۹۰ بحث زیبایی به شدت پررنگ شد و به یکباره افراد به سمت آن روی آوردند و حتی در موارد بیماری‌های خود را فراموش می‌کنند. البته این زیبا دوستی مهم است و باید به آن توجه شود، اما مهمتر از آن بهداشت فردی و سلامتی است که بتواند در کنار آن زیبایی را هم داشته باشد. ما تا سال ۹۰ تقریباً این سیل درخواست را برای کارهای زیبایی نداشتیم و تقریباً از یک دهه قبل این درخواست ها زیاد شده؛ به ویژه در مشهد و بحث اخلاق مداری ایجاب می‌کند که من پزشک از بین افرادی کار برای زیبایی مراجعه می‌کنند، گزینش داشته باشم و همه این افراد را برای کار زیبایی سوق ندهیم. به افراد هم توصیه می‌کنیم که گول تبلیغات کارهای زیبایی را نخورند و توجه کنند به تخصص پزشک و در صورتی که بیماری‌های پوستی و مخاطی و ناخنی دارند، در مرحله اول به متخصص پوست مراجعه کنند. بیماری‌های پوست اغلب پیچیده هستند و بیمار باید تحت نظر باشد تا علائم او به طور کامل مشخص و تشخیص داده شود.

وبدا: استاد ملکی در رابطه با گروه پوست سخن دیگری دارید؟

گروه ما در طول سنوات گذشته خوشبختانه رتبه‌های برتر امتحان دستیاری بورد را داشته و تعدادی از این بزرگواران در گروه جذب شدند. سه نفر از کسانی که اکنون در گروه پوست فعالیت دارند از برترین‌های بورد تخصصی بودند و از فارغ التحصیلان دانشگاه علوم پزشکی مشهد. رتبه‌های ۱۰ درصد که به عنوان عضو هیئت علمی جذب می‌شوند، هم طی دو سه سال گذشته همیشه داشته‌ای وم فقط مشکل موجود همین بحث عدم توازن است که در بخش دولتی و خصوصی انجام شده است و بحث زیبایی هم به آن دامن زده و این سبب شده که همکاران جوان ما خیلی رغبت به آمدن به فعالیت در بخش دولتی نداشته باشند.ی این معضل است که باید مسئولان و دولت و مجلس فکر عاجلی کنند ، در غیر این صورت به آموزش پزشکی صدمه خواهد زد. اگر ما دانشجو را زیاد کنیم، اما عضو هیئت علمی و رضایتمندی آن و فضای درمانگاهی مناسب و تعداد تخت مناسب نباشد نتیجه مطلوبی نخواهیم گرفت... محور سلامت در تمام دنیا پزشک عمومی است و علی رغم اینکه رشته‌های تخصص و فوق تخصصی بسیار مهم اند اما نظارت بر سلامت مردم از طریق پزشک عمومی و سیستم ارجاع و پزشک خانواده انجام می‌شود که البته در دولت‌های مختلف دچار نوساناتی شده است، اما به طور کلی یک پزشک عمومی باید در محدوده‌ای که برای وی مشخص شده مرتباً بیماران را زیر نظر داشته باشد. اگر بیماری در آغازین روزهای بیماری دیابتش تشخیص داده شود و قبل از اینکه عوارض دیابتی و کلیوی و چشمی ایجاد شود آن را درمان کند، بسیار مطلوب خواهد بود و این کار خوب یک پزشک عمومی را میطلبد.

 از طرف آن امیدواریم که سیاست‌های نظام پرداخت هم در این پروسه اصلاح شود تا دغدغه‌های مالی نداشته باشند و بتوانند روی کار خود متمرکز شوند. البته یک بحث فرهنگی هم وجود دارد؛ اینکه دانشجو بداند ما او را دوست داریم و حمایتش می‌کنیم و همینطور خود دانشجو هم زندگینامه افراد بزرگی مثل پروفسور حسابی را که خدمت را بر درآمد بیشتر ترجیح دهند بخوانند و چنین افرادی را سرلوحه کار خود قرار دهند.