استفاده از سیستم ترکیبات مولکولی کوچک جهت درمان سرطان در دانشگاه علوم پزشکی مشهد

محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به درمان سلول های سرطانی بدون استفاده از داروهای شیمی درمانی برمبنای استفاده از سیستم CRISPR/Cas9 شدند.

استاد دانشگاه عوم پزشکی مشهد اظهار کرد: درمان های رایج سرطان، از جمله جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی برای چندین دهه گزینه های درمانی برای سرطان ها بوده است. عوارض جانبی این درمان ها به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر می گذارد. درمان هدفمند با ترکیبات مولکولی کوچک مثل آپتامر برای کاهش عوارض جانبی گزینه مناسبی به نظر می رسد.  با اینکه درمان هدفمند با داروهای شیمیایی به موفقیت هایی دست یافته اند اما معمولا مقاومت دارویی پس از یک درمان کوتاه مدت رخ می دهد که اثربخشی آن را محدود می کند.

دکتر سید محمد تقدیسی حیدریان افزود: امروزه فناوری های مبتنی برCRISPR/Cas در حال متحول کردن همه زمینه های تحقیقاتی درعلوم زیستی و پزشکی هستند، تحقیقات در زمینه درمان سرطان نیز از این امرمستثنا نیست.  بنابراین، هدف این مطالعه، بررسی پتانسیل درمانی CRISPR/Cas9 برای درمان سرطان و مقایسه اثر درمانی آن با آپتامر های درمانی بود. و همچنین ارایه استراتژی برای انتقال هدفمند CRISPR/Cas9 با آپتامر AS1411 و هیالورونیک اسید به سلول های سرطان برای مهار انکوژن FOXM1 و جلوگیری از عوارض جانبی CRISPR/Cas9 می باشد.

به گفته‌ی این محقق، در این مطالعه یک استراتژی برای انتقال هدفمند CRISPR/Cas9 با آپتامر AS1411 و هیالورونیک اسید به سلول های سرطان برای مهار انکوژن FOXM1 طراحی شد.

دکتر تقدیسی در خصوص مراحل انجام طرح و روند ارزیابی این سیستم انتقال هدفمند گفت: ابتدا نانو کمپلکس های CRISPR/Cas9 با کیتوزان، هیالورونیک اسید و آپتامر تهیه شد. سپس تست های آنالیز کمپلکس تشکیل شده انجام شد. در مرحله بعد تست سمیت و تست آنالیز ورود کمپلکس حاوی CRISPR/Cas9 به سلول های هدف  ((MCF7, HELA and SKMES1 و  کنترل (HEK293T)  انجام شد. تست وسترن برای بررسی مسیر آپوپتوز و تست زخم برای بررسی مهاجرت و تهاجم سلول های سرطانی و در نهایت آزمایش های درون تنی روی موش های نود مایس انجام شد.

این دانشمند یک درصد برتر جهان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: عملکرد موفقیت آمیز این سیستم درمانی نشان داد استفاده از CRISPR/Cas9 برای knockout انکوژن FOXM1 یک روش ارزشمند برای درمان سرطان می باشد وهمچنین اتصال آپتامر به HA-CS-CRISPR/Cas9 کاندیدایی قوی برای انتقال هدفمند CRISPR/Cas9 به سلول های سرطانی می باشد.

 این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سید محمد تقدیسی حیدریان ، دکتر خلیل آبنوس، دکتر مونا علی بلندی، دکتر محمد رمضانی و دکتر زهرا سلماسی– اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد- و دکتر زهرا خادمی  و دکتر محمدرضا زیرک – دانشجویان این دانشگاه- است. نتایج این کار در مجله‌ی Carbohydrate Polymers (2022;292:119691) به چاپ رسیده است.