پایش سالانه‌ی فشار خون، به همه‌ی افراد بالای 30 سال توصیه می شود

دانشیار گروه قلب وعروق دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه، بیماری های مهمی مانند: سکته‌ی قلبی و مغزی، بیماری های عروقی محیطی، نارسایی کلیه و دیالیز، صدمات چشمی، مغزی و ...، ناشی از پر فشاری خون در بدن است، تاکید کرد: پس از سن 30 سالگی پایش سالانه فشار خون باید در افراد صورت گیرد تا تشخیص و درمان زود هنگام انجام شود.

دکتر آرش قلوبی درگفتگو با وبدا، طی مقدمه ای به تعریف فشار خون و تغییرات آن در شرایط سنی مختلف پرداخت و گفت: پرفشاری خون زمانی است که فشارسیستولیک یا فشار بالا بیشتر از120میلی مترجیوه و فشارهای پایین، بیشتر از 80 باشد و فشارخون نرمال فشارکمتر از120  میلی متردرجیوه است. برخی افراد، درسنین نوجوانی فشاری پایین تر از 90 میلی مترجیوه یا 80 میلی مترجیوه دارند و برخی از افراد افت فشارخون دارند که دلایل آن متفاوت است و نیاز به بررسی، تشخیص و درمان های پزشکی دارند.

وی افزود: با افزایش سن و بیشتر شدن عروق شریانی، معمولا فشار افزایش می یابد؛ به ویژه در سنین 50 سالگی که فشار به مرور بالا می رود و درسنین بالای  65 تا 70 سالگی فشارسیستولیک ( فشارخون بالا) افزایش و، فشاردیاستولیک( فشارخون پایین) روبه کاهش می رود که اصطلاحا به آن پرفشاری خون سیستولیک گفته می شود و هرکدام با توجه به سنین مختلف و بیماری های زمینه ای فرد، درمان خاص خود را دارد. همچنین ممکن است دریک فرد بالای 90 سال، فشار150 روی 90 میلی مترجیوه ( 15 روی 9) فشارقابل قبولی باشدولی جوانان با فشاربالای 138 میلی متردرجیوه باید تحت درمان قرار گیرند.

این متخصص قلب و عروق در ادامه گفت: در بیش از90 درصد افراد هیچ علت یا پاتوفیزلوژی واحدی برای پرفشاری خون وجود ندارد. علل متعددی دربدن می تواند سبب پرفشاری خون باشد و گاهی علت ها ناشناخته است؛ یعنی علت خاصی برای آنها پیدا نمی شودکه به آنها پرفشاری خون اولیه می گوییم و منحصراً با درمان های دارویی می توان پرفشاری خون راکنترل کرد، اما 10 درصد دیگر بیماران، یک علت مشخص واحد مانند: تومورهای آدرنال، کوآرتاسیون آئورت و علت های دیگرکه ممکن است منجر به پرفشاری خون به ویژه درسنین جوانی شوند و با تشخیص و درمان به موقع علت زمینه ای، این نوع فشارخون به درمان پاسخ خواهند داد.

وی با اشاره به اینکه بیماری پرفشاری خون درمان قطعی ندارد و گاهی نیاز است که بیمارمادام العمر دارو مصرف کند افزود: اعتقاد نادرست عده ای ازمردم به عدم مصرف دارو به جهت عادت و وابستگی و نیز عدم نیاز آنها به مصرف دارو به دلیل مشهود نبودن علائم فشارخون در آنها، در درازمدت عوارض ناشی از آن منجر به صدمات قلبی عروقی می شود که با درمان های دارویی به طور چشمگیری قابل پیشگیری است و  چنانچه از مصرف دارو خودداری کنند، در این سنین با عوارض فشارخون مواجهه خواهند شد.

دکتر قلوبی تاکید کرد: برای کنترل و پایش فشارخون باید بیمار در شرایط استانداردی در منزل و مراکز درمانی حدود 10 دقیقه در حالت استراحت قبل از اندازه گیری فشارخون، عدم مصرف چای و سیگار و عدم استرس قرارگیرد، تا ارزیابی دقیقی از فشارخون به عمل آید . درمواردی که بیمار تحت استرس باشد، در لحظه ممکن است فشارش افزایش یابد که معیاری برای تشخیص و درمان پرفشاری خون نمی باشد.

وی در ادامه با بیان اینکه بیماری پرفشاری خون70 درصد پایه ژنیتک داشته و اکثر بیماران سابقه خانوادگی دارند افزود: معمولا ازسنین 30تا 50 سال، افراد مبتلا به بیماری پرفشاری خون می شوند و به تمام افراد جامعه به ویژه کسانی که درسنین ریسک ابتلا به این بیماری هستند توصیه می شود جهت پیشگیری از ابتلاء اقدامات و مراقبت های خاص را انجام دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در رابطه با راه های پیشگیری از پرفشاری خون نیز گفت: تغییر سبک زندگی مانند رژیم غذایی و کاهش مصرف نمک ( که البته بی نمکی غذا رامی توان با استفاده ازادویه جات درصورتی که بیماران مشکلات گوارشی نداشته باشند) بسیار کمک کننده است. حداقل150 دقیقه ورزش منظم درهفته حتی پیاده روی ساده، کاهش وزن درافراد مبتلا به افزایش وزن، استفاده ازروغن زیتون، استفاده ازرژیم مدیترانه ای یعنی رژیم حاوی لبنیات کم چرب، استفاده ازغلات، گوشت سفید شامل:مرغ و ماهی، پرهیز از گوشت قرمز پرچرب و غذاهای فرآوری وکنسرو شده حاوی نمک بالا، عدم مصرف انواع سیگارها، پیپ و قلیان های میوه ای که علاوه بر ایجاد انواع سرطان ها مضر برای سلامتی هم هستند. همچنین، پرهیز از روغن های حیوانی، کره و  لبنیات چرب ، پرهیز از روغن موجود درفست فودها که بدترین نوع روغن ها محسوب می شود،  راه های مؤثر  پیشگری از ابتلا به فشارخون هستند.

دکتر قلوبی همچنین گفت: مصرف قهوه و چای درافراد مبتلا به پرفشاری خون مشکلی ندارد، اما زیاد از حد نباید مصرف شود. برای این بیماران توصیه می شود چای را کم رنگ مصرف کنند. افرادی که ضربات نامنظم قلبی (آریتمی) دارند، قهوه و چای پررنگ می تواند آریتمی را تشدید کند،  لذا از مصرف آنها خودداری و در صورت تمایل زیاد، به نوشیدن آنها سعی شود، قهوه هایی بدون کافئین مصرف کنند.

متخصص قلب و عرق ادامه داد:کسانی که فشارخون بالا ندارند یا درسنین پایین هستند، درمان های غیردارویی که شامل تغییر سبک زندگی است، می تواند کنترل کننده فشارخون آنهاباشد، اما اکثریت افراد به دارو نیاز پیدا می کنند. داروهای بسیار خوب تولیدات داخل کشور با عوارض کم و مفید برای سیستم قلبی عروقی به عنوان درمان های پیشگیرانه توصیه می شوند.

وی با بیان اینکه بیماری پر فشاری خون، عامل خطری برای شروع دیابت درسنین بالا بوده و با توجه به عدم وجود علائم دراکثر موارد، عوارض ناشی از آن اصطلاحاً قاتل خاموش نامیده میشود افزود: در صورت عدم پایش و کنترل این بیماری، فرد ممکن است سالها بدون علامت دچار پرفشاری خون باشد و در نهایت با عوارض مراجعه کند؛ عوارضی که مهم ترین آنها سکته‌ی قلبی و مغزی، بیماری های عروقی محیطی، نارسایی کلیه و دیالیز، صدمات چشمی، مغزی و بخصوص در سنین بالا منجر به زوال عقل و دمانس و صدمات متعدد می شود، لذا بعد از 30 سالگی پایش سالانه باید درافراد صورت گیرد تا تشخیص و درمان زود هنگام انجام شود. خانم ها معمولا درسنین کمتر از50 سال و قبل سن یائسگی، ابتلاء به پرفشاری خون درآنها خیلی کم است و بعد از این سن فشارخون افزایش می یابد و در دهه 60 به بعد زندگی، در ابتلا به این بیماری از آقایان پیشی می گیرند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: استفاده از آسپرین برای پیشگری از فشارخون بالا توصیه نمی شود و تا بیماری فرد تشخیص داده نشده نباید مصرف آسپرین صورت گیرد. فقط در بیماران مبتلا به دیابت که بالای 50 سال سن دارند و علاوه بر دیابت یک بیماری دیگر مثل پرفشاری خون یا چربی خون داشته باشند، این دارو به عنوان پیشگیری اولیه استفاده می شود. عوارض آسپیرین موجب خونریزی های گوارشی و خونریزی سایر ارگان های بدن می شود و بنابراین زمانی می توان از این دارواستفاده کرد که تشخیص داده شود بیمار نیاز به مصرف آن دارد.