سکنجبین از منظر منابع طب ایرانی در حفظ سلامتی موثر است

دانش آموخته دانشکده طب ایرانی و مکمل مشهد گفت: سکنجبین از منظر منابع طب ایرانی كاربردهاي فراوانی در حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها دارد.

دکتر عالیه کیانی‌طلایی در گفتگو با وب دا، اظهار کرد: سكنجبين از اشكال مهم دارويي در طب سنتي ايران است كه از سركه و عسل يا شكر به عنوان اجزاي پايه و انواع اجزاي افزودني ديگر در تهيه آن استفاده مي‌شود و در خصوص کاربرد سکنجبین در طب سنتی هم باید بگوییم که اين فرآورده از منظر منابع طب سنتي ايران داراي كاربردهاي فراوان در حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها بوده است.

وی تصریح کرد: در يونان قـديم به سكنجبين "اودرمالی" می‌گفتند و نوعي از آن كه اختصاصاً از سركه و عسل ساخته شده بـود بـه "اكسومالي" معروف بـوده اسـت و بـه نظـر مـي‌رسـد كـه واژه Oxymel  كه امروزه در زبان انگليسي براي سكنجبين به كـار برده مي‌شود از اين واژه گرفته شده است.

دانش آموخته دانشکده طب ایرانی و مکمل مشهد با بیان اینکه معمولی‌ترين روش ساخت سکنجبین چنين است كه ابتدا يك جزء سركه، 2 جزء عسل و 4 جزء آب را در يـك ظـرف ريختـه و بـا حرارت ملايم جوشانده و مرتب كف آن را گرفته تا حجم مايع به يك چهارم يا يك پنجم حجم اوليه برسد و به قوام بيايد، خاطرنشان کرد: بـا تغيير نسبت‌هاي سركه و عسل انواع متفاوت سكنجبين ساده با خواص متفاوت تهيه مي‌شود، مي‌توان براي بخش ترش، از انواع سركه‌هـاي انگوري، سركه سيب و ساير سركه‌ها و يـا از تمـر هنـدي، آبليمو، آب نارنج و غيره استفاده نمود و براي بخش شيرين نيـز مـي‌تـوان از عسـل، شـكر سرخ و شكر سفيد استفاده كرد.

دکتر کیانی‌طلایی افزود: در متون مختلف طب سنتي، 1260 نوع سـكنجبين وجـود دارد و شيوه متداول افزودن داروها به سكنجبين پايه بدين ترتيب است كه گياه يـا گياهـان مـورد نظـر در مقـادير مشخصـي از آب و سـركه خيسانده و بعد از حدود 12 تا 24 ساعت، جوشـانده و صـاف می‌کنند و به سکنجبین می‌افزایند.

وی در خصوص نظریه ابوعلی سینا در خصوص سکنجبین، گفت: شيخ الرئيس در اين موضـوع ضـمن تأييـد نظـر جـالينوس كـه سكنجبين را از بهترين اشربه مي‌داند می‌گوید بهتـرين اشربه در همه مزاج‌ها و سنین براي حفـظ سلامتی، سـكنجبين است که مجاري باريك را باز مـي‌كنـد و اجـازه نمـي‌دهـد كـه كيموس غليظ در آن محتبس شود.

دانش آموخته دانشکده طب ایرانی و مکمل مشهد با ذکر این نکته که سکنجبین تشـنگي را برطرف مي‌كند و باعث سكون صفرا مـي‌شـود، تأکید کرد: سکنجبین كـام و دهـان را مرطوب نگه مي‌دارد و انسداد عروق کبد را باز می‌كند، البته از مضرات آن هم نباید غافل شویم و باید بدانیم که مصـرف خـود سـكنجبين داراي محـدوديت‌هـايي اسـت كـه ايـن محدوديت‌ها در افراد با مـزاج سـرد مهـمتـر اسـت، یعنی مصرف طولاني مدت آن در بيماري‌هـاي سـرد اعضـايي ماننـد رحم، معده و تارهاي عصبي مضـر اسـت؛ همچنين انواعي از سكنجبين كه مزه ترش آنها غلبه دارد هم باعث تحريك سرفه شده و به ريه آسيب مي‌زند.

دکتر کیانی‌طلایی تصریح کرد: با افزودن چند بذر در حین جوشیدن سکنجبین، سکنجبین بذوری ساخته می‌شود که باعث دفع بلغم می‌شود، (مانند افزودن بذر کرفس و رازیانه به همراه انیسون و کاسنی) و با افزودن افتیمون به آن جهت درمان افسردگی اضطراب و وسواس مفید بوده، ضمن اینکه افزودن گلاب و آب به شیرین هم جهت تقویت قلب و معده و کبد مفید است.

وی بیان کرد: سکنجبین انواع مختلفی دارد که شامل زرشکی، عنابی، بهی، بذوری، افیمونی، ساده، اناری، نارنجی، عنصلی (حاوی پیاز عنصل)، حاوی سیب، تمر هندی و غیره بوده که هرکدام از آنها دارای کارایی‌های بسیار بوده که موارد مؤثر آن گفته شد، البته همانگونه که اشاره شد باید در کنار مزایای مصرف سکنجبین، مضرات آن را هم دید و محدودیت‌هایش را هم در نظر گرفت.