لزوم ارائه ایده‌های عملیاتی برای کاهش ضایعات مواد غذایی

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش ضایعات مواد غذایی، بیان کرد: از سال گذشته، وزارت بهداشت با دانشگاه‌های علوم پزشکی و وزارت علوم مکاتبه کرده و از اساتید و پژوهشگران خواسته است تا ایده‌های عملیاتی برای کاهش ضایعات مواد غذایی ارائه دهند. متأسفانه از میان تمامی پروژه‌های ارائه‌شده، تنها یک یا دو پروژه قابلیت اجرایی داشتند که در حال حاضر روی آن‌ها کار می‌شود.

به گزارش وب دا، دکتر احمد اسماعیل‌زاده در همایش کاهش ضایعات مواد غذایی که در دانشکده علوم پزشکی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: براساس آمارها، بیش از ۳۰ درصد مواد غذایی در ایران هدر می‌رود. این میزان در برخی محصولات مانند میوه و سبزیجات حتی به ۴۰ تا ۴۵ درصد هم می‌رسد. این بدان معناست که تقریباً نیمی از تولیدات کشاورزی ما دور ریخته می‌شود.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت ادامه داد: در حال حاضر از سه پروژه در دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، کرمان و مشهد حمایت می‌کنیم و امیدواریم این پروژه‌ها بتوانند به راهکار‌های عملیاتی برای کاهش ضایعات مواد غذایی در کشور منجر شوند.

وی به بررسی چالش‌ها و راهکار‌های این معضل در کشور پرداخت و با اشاره به اهمیت موضوع اتلاف مواد غذایی، اظهار کرد: اتلاف و ضایعات مواد غذایی از مراحل کاشت و برداشت تا مصرف، در کشور ما به‌طور گسترده اتفاق می‌افتد، اما متأسفانه هیچ نهاد یا سازمان خاصی به‌طور کامل مسئولیت این موضوع را برعهده ندارد.

وی افزود: برخلاف کشور‌های توسعه‌یافته که بیشترین اتلاف مواد غذایی در مرحله مصرف رخ می‌دهد، در ایران این اتلاف عمدتاً در مراحل قبل از مصرف، یعنی در فرایند‌های کاشت، برداشت، حمل‌ونقل و بسته‌بندی اتفاق می‌افتد؛ البته این به‌ آن معنا نیست که در مرحله مصرف اتلافی وجود ندارد، به‌ویژه در شهر‌های بزرگ، ضایعات مواد غذایی در مرحله مصرف نیز بسیار قابل‌توجه است.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با بیان اینکه سیستم حمل‌ونقل و صنعت کشاورزی ایران با مشکلاتی مواجه است، تأکید کرد: این مشکلات باعث افزایش ضایعات مواد غذایی می‌شود، اما مهم‌ترین مسئله این است که در کشور ما برنامه‌ای منسجم و عملیاتی برای کاهش این ضایعات وجود ندارد.

دکتر اسماعیل‌زاده در پایان گفت: امیدوارم این همایش بتواند به ارائه راهکار‌های عملیاتی برای کاهش ضایعات مواد غذایی در کشور کمک کند. همچنین امیدوارم دانشگاه‌های علوم پزشکی دیگر نیز این موضوع را پیگیری کنند و هرساله در روز جهانی مبارزه با اتلاف مواد غذایی، چنین‌همایش‌هایی برگزار شود تا بتوانیم به‌تدریج به راه‌حل‌های مؤثر و پایدار دست یابیم.

وی با تشکر از شرکت‌کنندگان و دست‌اندرکاران این همایش، خاطرنشان کرد: کاهش ضایعات مواد غذایی نه‌تنها به بهبود وضعیت تغذیه در کشور کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست نیز نقش مهمی ایفا کند.

سالانه ۱۰۵۲ میلیون تن هدر رفت انواع مواد غذایی را داریم

در این مراسم دکتر علی روحبخش، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: طبق اعلام سازمان فائو سالانه ۱۰۵۲ میلیون تن هدر رفت انواع مواد غذایی را در مصارف خانگی، سرویس‌های غذایی و سایر حوزه های غذایی داریم.

وی افزود: یک سوم کل مواد غذایی تولید شده در دنیا به هدر می‌رود که عدد بسیار بالایی است و طبق آمارهای ثبت شده ۵۰ درصد میوه‌جات و سبزیجات، ۳۵ درصد ماهیها و شیلات، ۲۰ درصد حبوبات و ۲۰ درصد دانه‌های روغنی به هدر می‌رود.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه ایران کشوری است که از جهت گرسنگی وضعیت خیلی بدی ندارد، اما از جهت ناامنی وضعیت بغرنج‌تری دارد، بیان کرد  طبق آخرین آمار اعلام شده هر ایرانی ۹۳ کیلوگرم دورریز در سال دارد که گرچه به لحاظ آمارهای جهانی آمار بالایی نیست، اما به لحاظ فرهنگی شایسته کشور ما نیست.

دکتر روحبخش اضافه کرد: همچنین ۷ درصد آب شرب مصرفی هدر  می رود که مربوط به آبیاری‌های مواد غذایی بوده، موادی که یا مصرف نمی‌شود و یا اینکه به هدر می‌رود.

وی با ذکر این نکته که ما گزارش‌هایی مبنی بر سوء استفاده و سوء مصرف در حوزه مواد غذایی داشتیم، تاکید کرد: در این خصوص کارهای خوبی انجام شد و امیدواریم که نتایج آن به نحو احسن در تقویت حوزه غذا ملموس و مشهود باشد.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: برنامه جهانی این است که در جهت رسیدن به یک توسعه پایدار در دنیا تا سال ۲۰۳۰ میزان هدر رفت غذایی تا ۵۰ درصد کاهش یابد.

دکتر روحبخش افزود: در مسیر تحقق این موضوع مجموعه‌های مختلفی همچون جهاد کشاورزی، دامپزشکی، جهاددانشگاهی، متولیان حوزه‌های قضایی و انتظامی، رسانه‌ها و دانشگا‌ه‌ها و دانشگاهیان نقش‌آفرین هستند و مسئولیت این حوزه تنها بر عهده سازمان غذا و دارو و معاونت‌های غذا و دارو دانشگاه‌های علوم پزشکی نیست.

بیشترین آسیب‌های وارد شده در جامعه مربوط به اتلاف غذایی بوده است

همچنین دکتر میترا رضایی، مدیر امور فرآورده‌های غذایی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم در این مراسم، گفت: این همایش برای اولین بار برگزار شده و امیدواریم که مطالب ارائه شده مثمرثمر واقع شود.

مدیر امور فرآورده‌های غذایی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه یک سوم مواد غذایی مصرفی اتلاف می‌شود، بیان کرد: این عدد در کشورهای توسعه یافته تا بیش از ۴۴ درصد رسیده و مبلغ آن معادل یک ترلیون دلار می‌شود و این عدد در کل دنیا به ۲.۸ ترلیون رسیده است.

دکتر رضایی تصریح کرد: از مجموع اتلاف‌های غذایی ۴۵ درصد آن به میوه‌جات و سبزیجات اختصاص دارد و بیشترین آسیب‌های وارد شده در جامعه مربوط به اتلاف غذایی بوده که تنها ۸ تا ۱۰ درصد آن مربوط به گلخانه‌ها و گازهای گلخانه‌ای بوده است.

وی خاطرنشان کرد: کشورهای آمریکا، انگلیس، اسپانیا و چین بیشترین مطالعات را در موضوع اتلاف غذایی داشته‌اند، اما در ایران مطالعات زیادی در این حوزه صورت نپذیرفته و با تأکیدات صورت گرفته طرح‌های تحقیقاتی در این خصوص آغاز شده و در حال انجام است.

مدیر امور فرآورده‌های غذایی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ذکر این نکته که در سطح دنیا از هر ۱۰ نفر یک نفر از وضعیت غذایی رنج‌ می‌برد، تأکید کرد: ما معتقدیم ایده‌آل این است که چاره‌ای درست جهت رفع مشکلات‌ و هدررفت‌های اتلاف غذایی اندیشیده شود و برای این موضوع پیشنهاداتی همچون تبدیل شدن این اتلاف غذایی به خوراک دام و طیور و تولید کمپوست داده شده است.

برگزاری ۳ پنل تخصصی با محوریت و موضوع غذا

در این همایش یک روزه ۳ پنل تخصصی با عناوین بازیافت غذایی در صنعت، بررسی علل و پیامدهای اتلاف غذایی در بیمارستان‌ها و ابعاد فرهنگی اتلاف غذایی برگزار شد.

در این پنل‌های تخصصی دکتر روحبخش، دکتر هاشمی، دکتر افشاری، دکتر برهانی، دکتر شریعتی‌فر، دکتر خداپرست، دکتر خانی، دکتر رضایی، دکتر صفریان، دکتر میری‌دیسفانی، دکتر تقی‌پور، دکتر عبداللهی، دکتر خراسانچی، دکتر سبحانی و دکتر دهنوی به ارائه سخن و بیان آخرین تجربیات خود پرداختند.

موارد مطرح شده در این پنل‌های تخصصی در موضوعاتی همچون اقدامات و ظرفیت‌های دانش بنیان در صنعت غذا به منظور مدیریت اتلاف غذا، کاربرد هوش مصنوعی در کاهش ضایعات مواد غذایی، راهکارهای موجود مدیریت ضایعات در صنایع غذایی، بررسی وضعیت اتلاف غذایی در بیمارستان‌های ایران و جهان، مدیریت اتلاف غذایی در مراحل تولید و توزیع غذا در بیمارستان، مدیریت زنجیره پخت غذا در بیمارستان، میزان و عوامل اتلاف غذایی در سطح خانوار، راهکارهای کاهش اتلاف غذایی در سطح خانوار و تجربیات موفق جهانی در مدیریت اتلاف غذایی بود.