جزئیات تشخیص و درمان مسمومیت های مختلف، از زبان فلوشیپ سم شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

عضو هیأت علمی گروه سم شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به زمینه های ایجاد مسمومیت از جمله الکل، سم بوتولینوم، قارچ آفلاتوکسین، گزش جانوران سمّی و مواد شوینده و ضد عفونی کننده گفت: افراد با احساس کوچکترین علائم مسمومیت، به بخش اورژانس و مرکز سم شناسی بیمارستان امام رضا(ع) در مشهد و سایر شهرها به بخش اورژانس سم شناسی مراکز درمانی مراجعه کنند.

دکتر علی قاسمی طوسی در گفتگو با وب دا  با بیان اینکه مصرف الکل ساخته شده با متانول یکی از دلایل مهم ایجاد مسمومیت در افراد می تواند باشد افزود: متانول نوعی الکل است که از تقطیر نامناسب الکل ایجاد می شود و از اوایل سال 1399 با شیوع موج کرونا در کشور متأسفانه باوری غلط و نادرست رایج شد، مبنی بر اینکه الکل موجب از بین رفتن کرونا می شود، از آن دوره مسمومیت های ناشی از متانول افزایش پیدا کرد و سوداگران و پخش کنندگان الکل بیشتر از همیشه خود را نشان دادند.

وی ادامه داد: در حال حاضر در سطح شهر و کشور، موارد همه گیری زیادی را مشاهده می کنیم که متانول پخش شده در بازار، درست تقطیر نشده و مکانیسم پاکسازی به درستی صورت نگرفته، زیرا متانول با داشتن علائم تأخیری که در فرد ایجاد می کند، موجب می شود تا علائم بیمار همچون علائم نابینایی و کم بینایی با تأخیر بروز یابد و همین موضوع  سبب می شود تا بیمار معمولا دیرتر به مراکز درمانی مراجعه کند و حتی در مواردی با رسیدن به اورژانس بعد از دقایق و ساعاتی موجب فوت فرد شود.

فلوشیپ سم شناسی خاطرنشان کرد؛ مصرف مشروبات الکلی در دین اسلام نهی شده و توصیه اَکید ما پزشکان هم بر عدم مصرف این ماده است زیرا مصرف آن نه تنها مزایایی ندارد بلکه می تواند تا سر حد مرگ شرایط خطرناکی را برای فرد ایجاد کند بنابراین تبلیغ مزایای آن، تنها تلقینی است که متأسفانه بین معدود افرادی در جامعه وجود دارد.

دکتر قاسمی طوسی به سم موجود در کنسرو ها نیز اشاره کرد و گفت: کنسرو اگر همان 20 دقیقه استاندارد جوشیده یا سرخ نشود و همینطور انواع سس ها و لبنیات محلی، نوعی باکتری به نام بوتولینوم در این مواد رشد می کند که فرد مصرف کننده را دچار مسمومیت کرده و به دلیل علائم تأخیری ، دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می کند؛ در این شرایط اغلب فرد مسموم دچار افتادگی پلک، مشکلات گوارشی و تنفسی می شود. لذا، جهت پیشگیری از بروز مسمومیت و مشکلات ناشی از آن، جوشاندن کنسرو، عدم استفاده از سس های دست ساز و لبنیات محلی به ویژه کشک و ماست چکیده و به جای آن استفاده از لبنبات پاستوریزه توصیه می شود.

وی در همین خصوص اضافه کرد: بوتاکس هم حاوی سم بوتولینوم به صورت فرآوری شده است و در صورتی که تزریق آن در مراکز مجاز توسط پزشک متخصص انجام شود، فقط حداقل ترین عوارض را ممکن است، ایجاد کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد موضوع مسمومیت با مواد شوینده را نیز از اتفاقات شایع دانست و در توضیح آن گفت: مسمومیت با شوینده ها و بویژه وایتکس که یک قلیا است زنگ خطر جدی برای خانواده هاست و بخصوص از دسترس کودکان باید دور نگه داشته شود، وایتکس انواع و درصدهای مختلفی دارد، نوع سفید کننده ای که ما در منازل شخصی استفاده می کنیم 4و 5 درصد و رقیق شده است و وایتکسی که در هتل ها یا سایر مراکز استفاده می شود خطر بیشتری دارد.

وی با اشاره به اینکه مصرف همزمان و ترکیبی دو ماده‌ی وایتکس و جوهرنمک توسط برخی افراد، موجب تولید گاز خطرناکی میشود که استنشاق آن مسمومیت ایجاد می کند افزود: خطر دیگر این مواد قرار دادن آنها در بطری آب است به این نحو که گاهی جوهر نمک و وایتکس را داخل بطری آب نگهداری می کنند و متأسفانه کودک یا سالمند ممکن است اشتباهی به جای آب از آن استفاده کند.

دکتر قاسمی طوسی عدم مصرف آجیل های کهنه و در معرض آلودگی ها را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت: قارچ آفلاتوکسین در آجیل های مانده که در برخی شهرها بصورت فله نگهداری می شود به وجود می آید. امکان شناسایی این قارچ با چشم ظاهری به هیچ عنوان وجود ندارد، بنابراین بهتر است که آجیل و مواد غذایی را از مراکز معتبر ، بسته بندی شده و دارای تاریخ مصرف تهیه کنیم .

وی اضافه کرد: چنانچه آجیل ها بسته بندی نباشند، می تواند اثر تجمعی داشته باشد، یعنی آجیل های مغازه ها  با قرار گرفتن دائم در معرض غبار، خاک، باد و آلودگی قارچ آفلاتوکسین در آنها تجمع یافته و خود این قارچ یک ماده سرطان زا است که در طولانی مدت عوارض ناخواسته را برای فرد ایجاد می کند.

مراقبت و پیشگیری از مسمومیت ناشی از جانوران سمی و گزش ها نیز از دیگر نکاتی بود که دکتر قاسمی طوسی با اشاره به آن گفت: به دلیل پایان فصل گرما، مسمومیت ناشی از جانوران سمی و گزش ها کاهش یافته اما در مناطق گرمسیری ممکن است زیاد باشد لذا توصیه می کنیم افراد زیرسنگ ها را در بیابان و خارج از شهر دستکاری نکنند تا از سم موجود در جانوران مصون بمانند.

وی در خصوص اقدامات لازم جهت کمک به افرادی که دچار مسمومیت شده اند نیز گفت: با بروز کوچکترین علائمی، فرد مسموم را باید به بخش اورژانس و مرکز سم شناسی  بیمارستان امام رضا(ع) در مشهد و در سایر شهرها نیز به بخش اورژانس سم شناسی منتقل کنند.

شایان ذکر است، کلینیک ویژه بیمارستان امام رضا(ع) با تعرفه دولتی، هر روز از ساعت 12 تا 14 و بخش اورژانس و ICUمسمومین به صورت شبانه روزی در خدمت مردم است.