گفتگو با پایه گذار کلینیک درد در دانشگاه /استفاده از روش های نوین در کنترل درد

سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۰۴ با توجه به اهمیت مسئله درد کشیدن انسان‌ها،انجمن بین‌المللی مطالعه درد (IASP) و فدراسیون اروپایی درد IASP Chapters (EFIC  )کنترل درد و درمان آن را به عنوان یک حق انسانی معرفی کرده‌اند، به همین دلیل روز ۱۱ اکتبر مصادف با ۲۰ مهر به عنوان روز جهانی مبارزه با درد نامگذاری شده است.

به گزارش وب دا، این روز برای جلب توجه جوامع مختلف بشری، علمی، سیاسی و اقتصادی به مسئله درد نام گذاری شده است،دردهایی که به علل مختلف از جمله سرطان، عفونت‌ها، بیماری‌ها و دردهای پس از جراحی ایجاد می‌شوند، می‌توانند زندگی انسان‌ها را از حالت طبیعی خارج کند. بنابرگزارش‌های سازمان جهانی بهداشت یک پنجم انسان‌ها از دردهای متوسط تا شدید رنج می‌برند و زندگی یک سوم انسان‌ها نیز به خاطر درد مختل شده است و نمی‌توانند بدون وابستگی به دیگران زندگی کنند. از همین رو به سراغ پایه گذار کلینیک درد در دانشگاه علوم پزشکی مشهد رفتیم تا دقایقی را با ایشان به گفتگو بنشینیم.

لطفا در ابتدا خود را برای مخاطبان این گفتگو معرفی بفرمایید و شرح مختصری از سوابق تحصیلی خود را بفرمایید.

من دکتر مهرداد مکرم دری دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد و متخصص بیهوشی و فوق تخصص درد هستم. اهل مشهد هستم از ابتدا پزشکی عمومی را در  دانشگاه ازاد مشهد و دوره  تخصص را در دانشگاه علوم پزشکی  زاهدان و فوق تخصص را دانشگاه شهید بهشتی گذراندم .

در دوران خدمت در دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به کسب چه دستاوردهایی شده اید؟

پایه گذار کلینیک درد در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودم که این کلینیک برای  اولین بار در مشهد در سال 93 راه اندازی شد و  حدواد 10 سال از فعالیت آن می گذرد  علاوه براین روش های نوین درمان درد، درمان تحت راهنمایی سونو گرافی و یک سری اقدامات تهاجمی برای بیماران انجام می شود. همچنین تسکین درد های سرطانی با روش های نوین در  کلینیک درد انجام می شود.

همچنین برقراری ارتباطات با انجمن جهانی درد و شاخه ای از آن در تهران از فعالیت های من است که در کنگره بین المللی درد به عنوان سخنران دعوت شده و به تبادل نظر و آشنایی با روش های جدید می پردازیم . 

با توجه به فعالیت دانشگاه در سه حوزه آموزش، درمان و پژوهش حفظ ارتباط این سه حوزه از نگاه شما تا چه حد اهمیت دارد و آیا می توان بین این سه حوزه اولویت بندی کرد؟

 خب همانطور که از نام دانشگاه برمی اید دانشگاه باید در مسیر آموزش موفق عمل کند و پس از آن در مسیر توسعه علم با بهره گیری از پژوهش خدمت رسانی کند این در حالی است که متاسفانه به دلیل حجم بالای بیماران در بیمارستان های دولتی و دانشگاهی محور فعالیت بیشتر در حوزه درمان خلاصه می شود زیرا برای پژوهش نیاز به تجهیزاتی است که در حال حاضر در دسترس قرار ندارد .

وب دا: باتوجه به نقش مهم و اثرگذار اساتید در فضاهای مختلف آموزشی و پژوهشی و درمانی ، از نگاه شما یک استاد موفق باید چه شاخص هایی داشته باشد؟

 یک استاد موفق باید به نحوی دانشجو خود را تربیت کند که در علم و پژوهش و دست یابی به روش های نوین درمانی از استاد خود پیشی بگیرد چون این تنها راه توسعه علم و دانش است.

با توجه به تجربه ای که در فضای شغلی خود در دانشگاه داشته اید چه اقدامات و برنامه هایی می تواند بر هر چه بهتر شدن این فضا کمک کند؟

در حوزه اختیارات دانشگاه می توان به ابراز حمایت عاطفی و معنوی دانشگاه از اعضای هیات علمی اشاره کرد و این موضوع که پرداختی اساتید باید با توجه به معیشت اساتید باشد تا بتوانند با آسودگی خاطر به طبابت و آموزش دانشجویان بپردازند.

مسیر تحصیلی و کاری با چالش هایی روبرو بودید این موضوع را چطور مدیریت می کردید؟

خب دوری مسافت و زندگی متاهلی همراه با دوران دانشجویی فقط با همراهی همسرم امکان پذیر بود زیرا من قبل از ورود به دوران رزیدنتی ازدواج کردم و خب با درآمد یک دانشجو زندگی به سختی مدیریت می شود اما همسرم در این مسیر با من همراهی کرد. در فضای شغلی هم نبود اتاق عمل ویژه بیماران حوزه درد و کمبود امکانات و تجهیزات چالش هایی است که با آن روبرو هستیم اما به هر نحو ممکن فرآیند خدمت به بیماران ادامه دارد.

آیا خانواده هم در پیشرفت تحصیلی و کاری شما نقش داشتند؟

 قطعا پدر و مادر با حمایت خود و همسرم با همراهی برای طی کردن مسیر دانشجویی نقش پر رنگی ایفا کردند. خب در آن زمان حقوق دانشجویی اندک بود اما باید گفت شرایط زندگی این میزان سخت نبود و خب برای دانشجویان رزیدنت که پزشکی عمومی خود را به اتمام رساندند این میزان دریافتی از دانشگاه بسیار اندک است و این دانشجویان حتی اگر مجرد هم باشند شرایط سختی خواهند داشت بنابراین مجبورند برای امرار معاش به کارهای جانبی بپردازند که خب این انگیزه ادامه تحصیل را در برخی از آنها می تواند کمرنگ کند.

چه پیام و توصیه ای برای دانشجویان دارید که شاید روزی بخواهند در این مسیر قدم بگذرانند؟

توصیه من این است که وارد رشته ای شوند که به آن علاقه دارند زیرا اگر علاقه باشد مشکلات قابل تحمل می شود اما اگر علاقه نباشد ادامه مسیر دشوار می شود.

درباره کنترل درد و جامعه هدف خود توضیحاتی را بفرمایید؟

درد علامت و نشانه ای  برای بیماری است و احساس ناخوشایندی است که پشت آن یک مسئله بالقوه پاتولوژیک وجود دارد ، اما زمانی که مشکل برطرف شود ولی حس درد باقی بماند، باید علت درد بررسی شود زیرا درد مزمن می تواند بیماری زا شود و عواقبی را برای بیماران به همراه آورد.

هنگام مزمن شدن درد بدن واکنشی شبیه به استرس از خود بروز می دهد که این واکنش ها می تواند مخاطراتی را برای فرد به همراه آورد، افزایش قند و فشار خون، انعقاد پذیری،  آمبولی، از بین رفتن گرفت پوست و... عوارضی است که بدن در مقابل درد مزمن از خود بروز می دهد و این عوارض می تواند مخاطراتی برای فرد ایجاد کند از همین رو کنترل درد بیماران از موضوعات با اهمیت است.

در ساده ترین اقدمات برای درد، درمان دارویی از مسکن های معمولی تا داروهای ویژه درد های نوروپاتیکی بنا به شرایط بیماران تجویز می شود.داروهایی که برای درد های نوروپاتیکی استفاده می شود اختصاصا برای این موضوع ساخته نشده اند اما در دز پایین قابل استفاده است ، برخی از اوقات بیمار مخلوطی از هر دو درد دارد که روند درمانی بخصوصی برای وی در نظر گرفته می شود. بیشتر بیماران مبتلا به کنسر که به درمان درد پاسخ لازم را دریافت نکردند در این کلینیک تحت معاینه و درمان قرار می گیرند.

در حوزه خدمت رسانی در زمینه درد در بیمارستان امام رضا(ع) توضیحاتی بفرمایید؟

 روزانه حدود 30 بیمار در کلینیک درد تحت معاینه قرار می گیرند و به جز تجویز دارو برای برخی از آنها اقدامات تهاجمی سرپایی انجام می شود و برخی دیگر در اتاق های عمل مرکزی بیمارستان تحت درمان جراحی قرار می گیرند.