تغذیه سالم مهمترین عامل تاثیر گذار در سلامت جسمانی است

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بیان کرد: در نظام سلامت یکی از اهداف مهم ،شناسایی موارد مشکل‌دار بوده تا در زمان موردنیاز مداخلات لازم صورت پذیرد و معتقدیم که اگر تغذیه مناسب داشته باشیم به محور اصلی حوزه سلامت که داشتن جسم سالم بوده می‌رسیم.

دکتر زهرا اباصلتی در نشست خبری برنامه سیزدهمین دوره اجرای طرح بسیج ملی آموزش تغذیه، خاطرنشان کرد: از مردم می‌خواهیم که به نزدیکترین مرکز بهداشت جهت انجام غربالگری سلامت در موضوعات مختلف از جمله تغذیه مراجعه کنند تا در صورت نیاز توصیه‌ها و اقدامات لازم صورت پذیرد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ذکر این نکته که در کشور ما ۶۳ درصد از افراد بالای ۱۸ سال دچار چاقی و اضافه وزن هستند، تاکید کرد: همچنین در استان ۶۲ درصد و در حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد ۵۰ درصد این گروه سنی چاقی و اضافه وزن دارند و در کنار آن باید اشاره کنیم که ۵۲ درصد جمعیت کشور و استان فعالیت بدنی مناسبی ندارند.

دکتر اباصلتی با تاکید بر اینکه مصرف میوه و سبزی در سلامتی، وزن مناسب، کاهش کلسترل و قندخون و عدم مشکلات دیابت و فشارخون موثر است، گفت: مصرف نمک و روغن ۴۰ تا ۵۰ درصد بیشتر از حد نرمال بوده است، ما باید بدانیم که چه مصرف کنیم، چه مقدار مصرف کنیم و چگونه مصرف کنیم و عمده مشکلات در خواب و تغذیه نامناسب بوده و زمان خوردن هر وعده غذایی رعایت نمی‌شود.

وی افزود: میزان بی‌ام‌آی بالای ۲۵ در افراد بالای ۱۸ سال کل کشور به نسبت ۵ سال قبل ۴ درصد افزایش یافته که این عدد در سطح استان رشد نزدیک به ۴ درصدی را نشان می‌دهد، ضمن اینکه در خصوص فعالیت بدنی پائین هم باید بگوییم که کاهش ۵ درصدی در سطح کشور و کاهش یک درصدی در سطح استان را داشتیم؛ همچنین زمینه میزان مصرف نمک هم کاهش‌های ۲ درصدی را در هر دو مورد داشته‌ایم.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: در کنار تغذیه بحث تحرک و فعالیت بدنی هم بسیار حائزاهمیت بوده و متاسفانه میزان تحرک به خصوص در جوانان روز به روز کاهش یافته و به جای آنکه بیشتر به موضوع تحرک و فعالیت بدنی توجه شود به فعالیت در فضای مجازی توجه می‌شود.

دکتر اباصلتی تاکید کرد: داشتن رژیم غذایی مفید و تغذیه سالم یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین عوامل در سلامت بدن انسان است که با رعایت آن می‌توان طول عمر خود را افزایش دهیم و به عبارت دیگر رشد و سلامت بدن با تغذیه سالم در ارتباط است و درکنار آن از تحرک و فعالیت بدنی هم نباید غافل شویم.

دیابت و چربی خون ارتباط مستقیم با چاقی دارد

در ادامه این نشست دکتر ناصر امینی، مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر و غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: در بحث بسیج ملی تغذیه باید به موارد کم وزنی و اضافه وزنی که از آن به عنوان چاقی و لاغری نام برده می‌شود توجه گردد.

وی افزود: دیابت و چربی خون ارتباط مستقیم با چاقی دارد که منجر به سکته‌های قلبی و مغزی و ایجاد چربی در کبد و کیسه صفرا می‌شود.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر و غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: همچنین باید اشاره کنیم که برخی از سرطان‌ها در چاقی شایع‌تر بوده که شامل سرطان‌های پستان، گوارش، روده بزرگ (كولون)، مثانه، پروستات، رحم، دهانه رحم، کیسه صفرا، مری، كبد و معده هستند که در خانم‌ها  سرطان‌های پستان، رحم و دهانه رحم و در آقایان سرطان‌های روده بزرگ، مری و پروستات شایع‌تر است.

دکتر امینی با بیان اینکه ۱۴ درصد افراد بالای ۲۵ سال کشور دیابت دارند که این عدد در استان ۱۲.۵ درصد است، خاطرنشان کرد: بین ۳۰ تا ۵۰ درصد این بیماران از بیماری خود خبر ندارند و به تمامی افراد در این گروه سنی توصیه می‌کنیم که چکاب‌ها و غربالگری‌های سلامت را داشته باشند تا اگر بیماری‌ دارند به‌موقع شناسایی و درمان شود.

وی با ذکر این نکته که ۳۲ درصد جمعیت کشور مبتلا به فشار خون هستند که این عدد در استان ۲۹ درصد است، تاکید کرد: همچنین میزان لاغری و کم وزنی در کودکان ۳.۳ درصد بوده که عدد آن ۳۹ در هر ۱۰۰ هزار مورد بوده و این موضوع در این گروه سنی به دلیل آنکه در سن رشد هستند از اهمیت بالایی برخوردار است و در افراد بزرگسال هم باید به کالری کافی و تحرک مناسب توجه شود.

بیشترین آسیب‌های تغذیه‌ای به واسطه اطلاعات و تجویزهای نادرست فضای مجازی و عطاری‌ها ایجاد شده است

در بخش دیگری از این نشست دکتر محسن نعمتی، فوق تخصص تغذیه و عضو هیات علمی گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: چاقی یک بیماری است و در تحقیقات سال ۱۹۸۹ دانشمندان، علل آن مورد بررسی قرار گرفت و بیماری بودن چاقی محرز شد، چیزی  که تا قبل از آن به عنوان بیماری شناخته نمی‌شد.

وی بیان کرد: چاقی همانند مشکلات بینایی، شنوایی، تروما و غیره یک بیماری بوده و افراد دارای اضافه وزن باید بدون آنکه مورد سرزنش واقع شوند تحت درمان قرار بگیرند.

فوق تخصص تغذیه با تاکید بر اینکه چاقی یک بیماری مزمن و مرموز بوده و عمده اضافه وزن‌ها در بازه زمانی ۵ ماه اردیبهشت تا شهریور بوده که کودکان روزانه یک بستنی چرب و شیرین می‌خورند، گفت: ما برای سرماخوردگی آمپول پنی‌سیلین می‌زنیم و خوب می‌شویم، اما چاقی با دارو حل نمی‌شود و نیازمند دریافت مشاوره از متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسب و تحرک و فعالیت بدنی مناسب بوده، برنامه‌ای که باید مستمر باشد و کسی که اضافه وزن دارد بعد از رفع مشکل خود نباید این اصول را کنار بگذارد.

دکتر نعمتی اضافه کرد: ریزه‌خواری آشکار و پنهان در طول روز در گروه‌های مختلف جامعه دیده می‌شود و در یک نمونه آن کنکوری‌ها هستند به دلیل استرس وارد شده از سمت خانواده دچار چاقی و اضافه وزن شدند و تصورشان این بوده که باید  برای یادگیری ، مدام بخورد تا حافظه‌اش قوی باشد.

عضو هیات علمی گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه چاقی در ۳ دسته عوارض مکانیکی (حجم زیاد چربی در شکم به میزان ۷ تا ۳۰ کیلو)، عوارض پشت صحنه متابولیک (فشارخون، چربی خون و قند خون)، عوارض سایکولوژی (افسردگی، روحی و روانی) تقسیم می‌شود، خاطرنشان کرد: اولین عامل مرگ و میر بیماری های قلبی هستند که با تغذیه سالم و وزن مناسب تا ۷۰ درصد قابل پیشگیری بوده و پس از آن سرطان‌ها بوده و نقش موثر ۸۰ درصدی آن با ترک سیگار، تغذیه سالم و کاهش وزن دیده شده است، اگر می‌خواهیم چاقی را درمان کنیم باید به متخصص تغذیه مراجعه کنیم و همانند بیماران قلبی، مغزی، بینایی، شنوایی و غیره باید به پزشک متخصص مراجعه شود، چیزی که متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته و بیشتر مردم به تبلیغات فضای مجازی و ماهواره رجوع می‌کنند که بسیار آسیب‌زا است.

دکتر نعمتی افزود: در علم پزشکی ماهانه مجاز به کاهش وزن ۲ تا ۴ کیلوگرم هستیم و متاسفانه ۲ تا ۳ برابر این میزان دیده می‌شود که منجر به آب شدن ماهیچه‌ها، ریزش مو و آسیب به کیسه صفرا، کبد و دیگر نقاط بدن شده است و عمده مشکلات ناشی از آن، از فضای مجازی و عطاری‌ها بوده و ۵۰ درصد آسیب‌های تغذیه‌ای ، در فضای مجازی و همین میزان هم در عطاری‌ها ایجاد شده است.

وی با تاکید بر اینکه ورزش راه کنترل وزن و پیشگیری از اضافه وزن بوده، اما راه کاهش آن نیست و اگر می‌خواهیم که با ورزش وزن کم کنیم باید ۲.۵ ساعت در روز ورزش کنیم، گفت: همچنین برای سوزاندن کالری‌های اضافی بدن هم باید روزانه ۱۴ ساعت پیاده‌روی کرد که هر دو حالت سخت است، اما می‌توان با کنترل وزن و رعایت نکات تغذیه‌ای از آسیب‌های ناشی از چاقی و اضافه وزن به‌دور باشیم.

فوق تخصص تغذیه تصریح کرد: مصرف نامتعارف گوشت گوسفند و گوساله مشکلات زیادی در چاقی و اضافه وزن ایجاد می‌کند و بهتر است گوشت‌های مرغ، ماهی، بوقلمون، بلدرچین و شتر مرغ جایگزین آن شود.

دکتر نعمتی اضافه کرد: مشکل دیگر در بحث مصرف زیاد روغن بوده و روزانه ۲۰ گرم روغن اضافی مصرف می‌شود که منجر به افزایش نیم کیلویی وزن در هر ماه می‌شود و بهترین روغن‌ها برای سلامت بدن زیتون و کلزا، کنجد، ذرت و آفتابگردان، زرد، دنبه و شلحه بوده و مصرف روغن نباتی هم توصیه نمی‌شود.

وی در رابطه با اثر داروی متفورمین در پیشگیری از چاقی و اضافه وزن، بیان کرد: متفورمین داروی اثبات شده کاهش وزن نیست، اما برای دیابتی‌هایی که انسولین استفاده می‌کنند می‌تواند موثر باشد که البته مصرف آن همانند دیگر داروها باید با تجویز پزشک باشد و مصرف خودسرانه این دارو توصیه نمی‌شود.

ورزش روزانه و فعالیت بدنی مستمر نقش بسزایی در دوری  ازمشکلات چاقی و اضافه وزن دارد

همچنین دکتر مهدی عجمی‌نژاد، مسئول تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم در این نشست، گفت: در عواملی که مرتبط با چاقی است موضوعات تغذیه سالم، تحرک بدنی و خواب مناسب را داریم که هر ۳ آنها در داشتن بدن و زندگی سالم مناسب است.

وی افزود: ما در بحث خواب می‌بینیم بچه‌ها و بزرگترها در ساعتی که باید خواب باشند بیدار هستند و قطعاً انرژی کافی به دلیل خواب ناکافی در طول روز و در زمان انجام فعالیت‌های روزانه ندارند.

مسئول تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: نکته بسیار مهم دیگر در خصوص تحرک کافی بوده و ما اگر تغذیه سالم داشته باشیم و فاقد فعالیت بدنی کافی باشیم باز هم با مشکلات چاقی و اضافه وزن مواجه می‌شویم و به عبارت ساده‌تر باید تغییر رویه از کم تحرکی به سمت پر تحرکی داشته باشیم.

دکتر عجمی‌نژاد با بیان اینکه بهترین زمان آموزش در سال‌های اولیه زندگی است، خاطرنشان کرد: باید فرزندان خود  را از سنین کودکی تشویق به ورزش کردن بکنیم تا در سن بزرگسالی با مشکلات چاقی، دردهای استخوانی، آسیب‌های سر، گردن و ستون فقرات و غیره مواجه نشویم و در این خصوص در کنار نقش کلیدی والدین باید به نقش موثر مدارس هم اشاره کنیم تا آموزش‌های لازم را در خصوص تحرک و فعالیت بدنی کافی به دانش‌آموزان بدهند.

وی تصریح کرد: سازمان بهداشت جهانی معتقد است که برای سالم ماندن باید بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز ورزش کنیم و به‌طور متوسط بین ۳ تا ۵ جلسه در هفته باشد و میزان آن هم به نوع کار و فعالیتمان بستگی دارد، اقدامی که در فعالیت مفید در ۸ ساعت کاری و دوری از دارو و بیماری بسیار موثر است.

مسئول تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: معتقدیم که ورزش بهترین راه برای داشتن بدن و زندگی سالم و باکیفیت است.

دکتر عجمی‌نژاد اضافه کرد: نکته بسیار مهم دیگر در خصوص افرادی است که دچار معلولیت هستند و این افراد هم باید متناسب با نوع وضعیتشان تحرک و فعالیت بدنی داشته باشند و به واسطه عدم تحرک و ورزش دچار مشکلات چاقی، اضافه وزن، دیابت و غیره نشوند، ما معتقدیم که معلولیت محدودیت نیست و بسیاری از معلولان ما جزو نخبگان علمی و قهرمانان ورزشی هستند.

وی با ذکر این نکته که از ۳ اصل اساسی در زمان ورزش کردن نباید غافل شد، تاکید کرد: در زمان ورزش کردن باید داشتن کفش مناسب، پوشش ایمنی استاندارد و نوشیدن  مایعات،۱۲۶‌ تا ۲۲۴ میلی‌لیتر در هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه توجه کنیم تا فعالیت بدنی سالم و مفیدی داشته باشیم و باید به کیفیت وزن توجه کرده و درصد چربی وزن را کنترل نماییم.