گفتگو با عضو هیات علمی جوان؛تعامل بیش از پیش اساتید حوزه های مختلف، می تواند به فعالیت های اثربخش تری منتج شود

دکتر افسانه بهرامی متولد 1370، استادیار مرکز توسعه‌ی تحقیقات بالینی در مجتمع آموزشی، پژوهشی و درمانی امام رضا(ع)، یکی از جوان ترین اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد است، که طی چندین دوره در سال های 96 تا 1402 به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه های علوم پزشکی بیرجند و مشهد معرفی شده است. این استاد و محقق جوان در سال 1401 تألیف و ترجمه کتاب اصول پایه ژنتیک و کاربردهای آن که توسط دانشگاه علوم پزشکی مشهد به چاپ رسید، را با همکاری دانشجویان خود به سرانجام رساند و اثر فوق به عنوان کتاب برگزیده سال جوانان انتخاب شد. دکتر بهرامی که هم در حوزه آموزش و هم پژوهش تجارب ارزشمندی را طی چند سال گذشته در دانشگاه های بیرجند و مشهد کسب نموده معتقد است؛ باید شرایطی مهیا شود که اساتید حوزه های آموزش و درمان به اساتید حوزه پژوهش ملحق شوند تا با تشکیل تیم های تحقیقاتی قوی تر، فعالیت های اثربخش تری را به عرصه ظهور برسانند. پایگاه خبری وبدا در راستای انجام مصاحبه و آشنایی بیشتر با اساتید جوان هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفتگویی با این استاد جوان داشته که شرح آن را در ادامه می خوانید:  

وبدا: ضمن سپاس از حضور شما در این گفتگو، لطفا سخن را با یک بیوگرافی مختصر از خودتان آغاز بفرمایید؟

دکتر افسانه بهرامی هستم، متولد شهر مشهد. پس از گذراندن دوران مدرسه در همین شهر، تحصيلات عالیه را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاهی در سال 1387 آغاز کردم، در ادامه مقطع ارشد را در رشته انگل شناسی پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه یک کنکور پذیرفته شدم و پس از آن مقطع دکترای تخصصی را در رشته پزشکی مولکولی مجددا در دانشگاه علوم پزشکی مشهد پذیرفته شدم و توانستم مقطع PhD طي مدت 3 سال به پايان برسانم.

به دلیل رزومه ی قوی و تعدد مقالات در سال آخر تحصیل به عنوان پژوهشگر برتر دانشجویی درمقطع PhD درسطح دانشگاه برگزیده شدم. سال قبل از آن نیز به عنوان پژوهشگر برتر دانشجویی در سطح دانشکده منتخب شدم. در سال 1396 بلافاصله بعد از اتمام دوره دکترا به عنوان جوان ترین عضو هیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور، در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند مشغول خدمت شدم.

در جشنواره های هفته ی پژوهش و فناوری  جزو پژوهشگر های برتر هر ساله در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بودم و در سال 1399 موفق به کسب رتبه نخست به عنوان پژوهشگر برتر استانی در استان خراسان جنوبی شدم. در سال 1400 درفراخوان پیمانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پذیرفته شدم . در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند عضو هیات علمی آموزشی بودم و در دانشگاه علوم پزشكي مشهد عضو هیأت علمی پژوهشی دانشگاه هستم. در حین اشتغال  به تدریس،  دو جلد کتاب هم تالیف کردم؛ کتاب اصول پایه ژنتیک و کاربرد های آن در سال 1400 که تالیف و گرداوری آن توسط اینجانب و جمعي از دانشجویان مشهد و بیرجند انجام شد،  بعنوان کتاب برگزیده سال جوانان در سطح کشور انتخاب شد.

وبدا: از برنامه های جهادی خود در اردوهای جهادی صراط الحميد بفرمایید؟

بله. دوران دانشجویی خصوصا دوران کارشناسی حین تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، جزء اعضای ثابت اردوهای جهادی صراط الحميدبودم . بیشتر فعالیت این گروه  متمرکز بر خدمت رسانی در مناطق محروم بود . از سویی دیگر، از دوران مدرسه همواره علاقمند به شرکت در فعالیت های قرانی بودم که در دوران دانشجویی نیز ادامه دار بود و در مقاطع مختلف حائز رتبه های برتر در زمینه ی تفسیر قرآن، احکام و نهج البلاغه بودم که رتبه های کشوری نیزکسب کردم.  از زمان شروع فعالیت بعنوان عضو هیات علمی نیز موفق به کسب رتبه های متعدد درجشنواره ی قران و عترت شده ام.

وبدا: آيا خانواده  نيز در پيشرفت هاي تحصيلي و كاري شما نقش داشتند؟

 خانواده ام در پیشرفت من همیشه نقش بسيار زيادي داشتند و مادر، پدر و تنها برادرم همیشه من را مورد حمایت قرار دادند. به خصوص اینکه تا جزئی ترین موضوعات من براي آنها در الویت قرار داشت و همیشه به درس و کار من علاقه و پیگیری زیادی داشتند.

وبدا: والدین در چه حرفه ای فعالیت دارند؟

مادرم خانه دار و پدرم نظامی بازنشسته هستند و من فرزند ارشد خانواده هستم. برادرم همزمان با من که در مقطع ارشد را در تهران می گذارندم در مقطع کارشناسی تحصيل میکرد.

وبدا: دوران طرح خدمت را در کجا گذراندید؟

  تعهدات خدمت پیراپزشکان مربوط به دوره کارشناسي در رشته علوم آزمایشگاهی را از سال 1392 تا 1394 در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران گذراندم و با توجه به اینکه بزرگترین بیمارستان کشور با حجم بسیار زیادی از بیماران بود، خیلی تجربه ی لذت بخش و در عین حال موثر بجهت انجام  فعاليت هاي تشخیصی بود.

 من در رشته خودم  بر اساس سامانه علم سنجی اعضای هیأت علمی بین 112 نفر عضو هیأت علمی در سطح کشور، نفر اول در رشته پزشکی مولكولي براساس شاخص H-index هستم و رتبه های بعدی عضو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و تبریز هستند. در سامانه علم سنجی اعضای هیأت علمي وزارت بهداشت، تمام مقالات و نویسندگان آنها، طرح های تحقیقاتی و بطورکلی تمام رزومه  پژوهشی هر عضو هيأت علمي ثبت شده است. اين سامانه هر بيست روز يك بار توسط وزارت بهداشت به روز رساني می شود.

وبدا: از چه سالی وارد مرکز تحقیقات بیمارستان امام رضا(ع) شدید؟

در مهر سال 1400 وارد مرکز توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان امام رضا(ع) و بیمارستان کودکان اکبر شدم. تا قبل از آن مركز توسعه تحقيقات باليني بيمارستان امام رضا(ع) جزء مراكز خوب تحقیقاتی به شمار مي رفت. ولی در سال 1401 رتبه دوم کشوری و در سال 1402 رتبه سوم را بین مراکز توسعه تحقیقات بالینی در سطح کشور بدست آوردیم، که البته باعث افتخاربسیار بزرگی براي دانشگاه است. در واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان کودکان اکبر، تنها عضو پژوهشی آنجا هستم. سال گذشته در اين بيمارستان ارتقاء 14 رتبه ای داشتیم و در هر 2 واحد سعی کردیم فعالیت های پژوهشی در سطح بیمارستان را گسترش دهیم و به لطف خدا پیشرفت خوبی داشته ايم.

وبدا: با توجه به تجربه ای که در فضای شغلی خود در دانشگاه داشته اید تصور می کنید چه اقدامات و برنامه هایی می تواند به هر چه بهتر شدن این فضا کمک کند؟

بهتر است تسهیلاتی جهت جذب فارغ التحصیلان دانشگاه  مشهد که از نظر رزومه ی علمی قوی هستند و جزو سرآمدان در بحث آموزش وپژوهش هستند، صورت پذیرد. ما امکانات زیادی برای رشد یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی فراهم کردیم وخوشایند نیست موقع ثمردهی او را در اختیار دانشگاه های دیگر قرار دهیم. در حال حاضر جذب نخبگان هم راحت تر شده است. سالهای پیش، باید چند سال منتظر فراخوان  ضریب کا می شدند، اما الان تقریبا هر سال 2 بار فراخوان در سطح دانشگاه بصورت هیات علمی آموزشی و پژوهشی اعلام می شود که بستر بسیار مناسبی جهت جذب افراد قوی فراهم اورده است.

وبدا: با توجه به فعالیت دانشگاه در سه حوزه آموزش،درمان و پژوهش حفظ ارتباط این سه حوزه از نگاه شما تا چه حد اهمیت دارد و اساسا آیا می توان این سه حوزه را اولویت بندی کرد؟

کارهای خیلی خوبی در دانشگاه مشهد صورت گرفته و هیات علمی های آموزشی بالینی میتوانند یک روز در هفته را به پژوهش اختصاص دهند که  اتفاق بسیارخوبی است. یکسری اقدامات از سوی دانشگاه در حال انجام آن است ولی باید فضا بیشتر برای اساتیدی که در حوزه آموزش و درمان هستند ایجاد شود، باید کار بالینی شان کمتر شود که بتوانند حضور بیشتری در حوزه پژوهش داشته باشند.

بیشترین معضل این است که افرادی که در حوزه های  درمان و آموزش درگیر می شوند به ویژه اساتید بالینی، موضوع پژوهش آنها به کنار می رود. اساتید خود مشتاق هستند ولی فرصت کافی را برای انجام پژوهش ندارند. اولویت ما آموزش و درمان است و پژوهش کنارتر است برای اینکه از پژوهش خیلی دور نشویم، باید هیات علمی پژوهشی را قویتر کنیم. اکنون طبق سامانه علم سنجی اعضای هیات علمی، تنها 49 نفر عضو هیات علمی پژوهشی در دانشگاه داریم که اگر تعداد آنها بیشتر باشد،  بسیار کمک کننده باشد.

وبدا: با توجه به نقش مهم و اثرگذار اساتید در فضاهای مختلف آموزشی و پژوهشی و درمانی دانشگاه از نگاه شما یک استاد موفق در این حوزه ها چه شاخصه هایی دارد؟

استاد موفق باید اول از همه، اخلاق مدار داشته باشد و دانشجو به او اعتماد کند. اخلاق که مهم ترین ویژگی است و سپس علم به روزاست؛ اگر دانشجویی ببیند که استادی هم علم را دارد و هم اخلاق به او اعتماد می کند و در تمام حوزه های بالین،آموزش و چه در حوزه پژوهش نیز به همین شکل خواهد بود. اساتید باید از نظر علمی نیز به دانشجو انگیزه بدهند. دانشجوها در حال حاضر مقداری انگیزه شان کمتر شده است .

وبدا: در مسیر تحصیل و فعالیت های کاری آیا چالش ها و موانعی را هم تجربه کردید؟

در حال حاضر دانشگاه حمایت های خوبی برای پژوهش دارد، در زمینه هزینه ها  و تسهیل کردن فرایند تصویب پروپوزال وکمیته اخلاق..... اما موانع نیز هنوز وجود دارد که یکی از آنها موضوع هزینه ها است. هزینه طرح های پژوهشی زیاد است و اگر دانشگاه بتواند بودجه بیشتری برای پژوهش اختصاص دهد دانشگاه هم در سطح بالایی قرار می گیرد. دانشگاه الان خیلی پیشرفت خوبی بجهت گسترش فضای فیزیکی داشته که یکی ازین موارد افتتاح پژوهشگاه های پایه و بالین هستند. خوشبختانه آزمایشگاه های خیلی مجهزی داریم که دانشجو تنها نیاز است که به آن مکان ها برود و از این فضاها و امکانات پیشرفته که دانشگاه در اختیار آنها قرار داده است استفاده کنند. امکاناتی که در حال حاضر در فضای دانشگاه وجود دارد، سالها پیش ازین نبود و ما به عنوان مثال برای استفاده از دستگاهي بايد به مکان دور می رفتیم، نوبت می گرفتیم اما الان خیلی راحت تر شده است. باید شرایط به گونه ای باشد که اساتیدی که در حوزه های آموزش و درمان هستند به اساتید حوزه پژوهش ملحق شوند که بتوانند تیم های تحقیقاتی قوی را تشکیل دهند مثل طرح های چند مرکزی یا مثل آزمایش های کوهورت که اساتید مختلف وارد آن می شوند و فعالیت می کنند و طرح های کلان که دانشگاه روی آنها سرمایه گذاری می کند.