چشم‌پزشکان ایرانی در زمره بهترین چشم‌پزشکان جهان در زمینه پیوند قرنیه هستند

رییس تیم پیوند قرنیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: چشم‌پزشکان ایرانی در زمره بهترین چشم‌پزشکان جهان در زمینه پیوند قرنیه هستند و کیفیت و نتایج پیوند قرنیه در کشور با مراکز پیشرفته جهان برابری می‌کند.

دکتر سیامک زارعی‌قنواتی در گفت‌وگو با وب دا، اظهار کرد: پیوند قرنیه یکی از موفقیت‌آمیزترین پیوندهای بافت در جهان است که سابقه‌ای 116 ساله دارد، اولین پیوند قرنیه در سال 1905 میلادی توسط ادوارد زیرم انجام شد و در ایران هم پروفسور محمدقلی شمس  نخستین پیوند قرنیه را در سال 1935 میلادی (1314 شمسی) انجام داد.

رئیس تیم پیوند قرنیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه عمده اهدای قرنیه بانک چشم این دانشگاه از افراد دچار مرگ مغزی است، خاطرنشان کرد: تاکنون از جمع 1046 مرگ مغزی منجر به اهدای عضو در مشهد جمعاً 984 مورد آن رضایت به اهدای قرنیه داده شده است که معادل 94 درصد مجموع اهداها بوده است و از زمان شروع به کار بانک چشم مشهد تمامی موارد رضایت با در نظر گرفتن شاخص‌های بافتی قرنیه و سلامت اهداکننده منجر به برداشت و فرآوری شده است.

دکتر زارعی‌قنواتی در خصوص تاریخچه راه‌اندازی بانک چشم در ایران، تأکید کرد: با گذشت 3 دهه از فعالیت بانک چشم جمهوری اسلامی ایران، بانک‌های چشم مشهد و شیراز فعالیت خود را از حدود 2 تا 3 سال قبل شروع کردند، بانک چشم مشهد به عنوان اولین بانک چشم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در کشور، از سال 1398 در زمینه برداشت، فرآوری، ذخیره‌سازی و ارسال بافت‌های پیوندی چشم در دانشگاه علوم پزشکی مشهد شروع به فعالیت کرد و طی 2 سال فعالیت این بانک 252 چشم اهدا شده از موارد مرگ مغزی توسط بانک چشم مشهد برداشت و فرآوری شده است که منجر به تأمین 201 قرنیه و 5 اسکلرا (صلبیه) مورد نیاز بیماران در مراکز فوق تخصصی چشم مشهد شده است.

وی تصریح کرد: از ابتدای فعالیت بانک چشم مشهد تاکنون اهداها و دریافت‌های زیادی در گروه‌های سنی مختلف داشته‌ایم که میانگین سنی اهداکنندگان قرنیه 40 سال، میانگین سنی دریافت کنندگان قرنیه 47 سال، کم سن‌ و سال ترین اهداکننده قرنیه یک دختر و یک پسر 4 ساله مرگ مغزی، کم سن و سال ترین دریافت کننده قرنیه یک پسر شیرخوار 9 ماهه، مسن ترین اهدای قرنیه توسط یک خانم 71 ساله مرگ مغزی و مسن ترین دریافت کننده قرنیه یک خانم 91 ساله بوده است.

رییس بانک چشم مشهد در رابطه با اثر فعالیت این بانک چشم بر شاخص کیفیت زندگی افراد دریافت کننده بافت قرنیه، بیان کرد: با در نظر گرفتن سن 76 سال برای شاخص امید به زندگی در ایران، بانک چشم مشهد طی 2 سال فعالیت علاوه بر کاهش 5842 سال از سال‌های سپری شده توأم با ناتوانی ناشی از نابینایی در جمع دریافت‌کنندگان قرنیه، بر بهبود کیفیت زندگی در 22 سالمند بالای 76 سال دریافت‌کننده قرنیه نیز مؤثر بوده است.

دکتر زارعی‌قنواتی در خصوص ارسال و دریافت قرنیه به و از دیگر شهرها، گفت: هدف اولیه بانک چشم مشهد تأمین بافت برای بیماران در شرق کشور بوده، اما با این حال، بانک چشم مشهد با وجود محدود بودن بافت‌های اهدایی به موارد مرگ مغزی، تاکنون موفق شده است بخشی از نیاز مراکز درمانی فوق تخصصی چشم مشهد را تأمین کند.

وی ضمن اشاره به خدمات پیوند قرنیه در ایام بحران کرونا و محدودیت‌های ایجاد شده، خاطرنشان کرد: با وجود کاهش 50 درصدی موارد مرگ مغزی منجر به اهدای عضو در مشهد در اثر بحران کرونا در طول سال 1399، آمار فعالیت بانک چشم مشهد به میزان کمتری تحت تأثیر قرار گرفت و تیم تخصصی این بانک علی‌رغم مخاطرات موجود و در معرض بودن پرسنل برای ابتلا به کرونا، در قامت مدافعان سلامت توانستند تمامی بافت‌های قرنیه اهدایی را در هر ساعتی از شبانه روز و حتی در روزهای تعطیل برداشت و فرآوری نمایند تا بتوانند نیاز مراکز درمانی به بافت پیوندی را تأمین کنند.

رییس تیم پیوند قرنیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: همچنین با توجه به شیوع کرونا، بانک چشم تست‌های تکمیلی و پروتکل‌های غربالگری دقیقی را مشابه مراکز پیشرفته جهان برای اطمینان از عدم انتقال بیماری از اهداکننده به گیرنده انجام داده است که خوشبختانه هیچ عامل انتقالی تاکنون گزارش نشده است و با فداکاری همکاران بانک چشم مشهد در آغاز سال 1400 نیز آمار برداشت و فرآوری بافت بسیار مناسب بوده و روندی افزایشی داشته است.

دکتر زارعی‌قنواتی در رابطه با اهمیت پیشگیری از حوادث و سوانح و تأثیر آن در کاهش نیاز به پیوند قرنیه، بیان کرد: آسیب قرنیه ناشی از حوادث و سوانح در بین موارد با شیوع بالا منجر به پیوند قرنیه در کشور است و این موضوع از این نظر اهمیت دارد که قابل پیشگیری است، صدمات قرنیه ناشی از سوانح کاری، سوختگی‌های شیمیایی، استفاده نامناسب از لنزهای تماسی و و غیره هستند.

وی تأکید کرد: فرهنگ اهدای عضو طی سال‌های گذشته با تمرکز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان‌های مردم‌نهاد بر روی ترویج موارد اهدا در شرایط بروز مرگ مغزی تأثیر قابل توجهی بر تأمین اعضای پیوندی بیماران نیازمند داشته است اما شاید بسیاری از مردم آگاه نباشند که علاوه بر اهدای عضو در صورت بروز مرگ مغزی، برخی از نسوج بدن نظیر قرنیه، پوست، تاندون، استخوان، غضروف، دریچه قلب و غیره این قابلیت را دارند که تا 72 ساعت بعد از فوت (مرگ مغزی و  قلبی) نیز جهت پیوند اهدا شوند.

رییس بانک چشم مشهد در خصوص برنامه سال 1400 این بانک، تصریح کرد: یکی از مهمترین برنامه‌های بانک چشم مشهد در سال 1400 شروع فعالیت در زمینه اهدای قرنیه از بیماران فوت شده (مرگ قلبی) است، به این ترتیب بانک چشم مشهد خواهد توانست علاوه بر تأمین نیاز بافت قرنیه مراکز تخصصی چشم پزشکی مشهد، نیاز مراکز شرق کشور به بافت‌های پیوندی را نیز تأمین نماید.

دکتر زارعی‌قنواتی در پایان گفت: چشم برخی بیماران نیازمند، سال‌هاست که در آرزوی دیدن یک لحظه از زیبایی‌های زندگی به دستان مهربان بازماندگانی دوخته شده است که علی‌رغم تألم ناشی از مرگ مغزی و یا فوت عزیز دلبندشان، برگه اهدای عضو راتکمیل می‌کنند، امید است که با ترویج فرهنگ اهدای عضو بتوانیم روشنی‌بخش زندگی بیماران نیازمند به عضو و اعضای خانواده آنها باشیم.